پارکینسون و مراقبتهای پرستاری

پارکینسون یک اختلال حرکتی نورولوژیکی پیشرونده می‌باشد که به کندی پیشرفت می‌کند و به ناتوانی منجر می‌شود.
اگر چه علت اصلی این بیماری ناشناخته می‌باشد ولی عواملی همچون ژنتیک آترواسکلروز، عفونتهای ویروسی  ضربه به سر و استفاده طولانی از داروهای آنتی سایکوتیک و عوامل محیطی در درست کردن بیماری دخیل هستند.

اگر چه این بیماری اغلب در دهه پنجم زندگی برای اولین بار ظاهر می‌شود ولی در غالب موارد در سن ۳۰ سالگی تشخیص داده می‌شود. این بیماری چهارمین بیماری شایع نورودژنراتیو می‌باشد و مردان بیشتر از زنان گرفتار آن می‌شوند.

بیماری پارکینسون با کاهش سطح دوپامین ناشی از تخریب سلولهای عصبی واقع در جسم سیاه در هسته قاعده ای مغز همراه می‌باشد. کاهش دوپامین ذخیره شده در این منطقه از مغز سبب می‌شود که ناقل‌های تحریکی بیش از ناقل‌های مهاری ترشح شوند و همین امر موجب عدم تعادل در حرکات ارادی می‌شود و تا هنگامی که سطح دوپامین مغز تا ۸۰ درصد کاهش پیدا نکند علائم بالینی ظاهر نمی شوند.

پارکینسون یک سیر مزمن و طولانی دارد. سه علامت اصلی در این بیماری عبارتند از:

• سفتی حرکات Rigidity
• برادیکینزی( حرکات کند غیر ارادی) Bradykinesia
• ترمور Tremor
۷۰ درصد بیماران در وقت تشخیص ترمور بکند و یک طرفه در حالا استراحت دارند. (ترمور شبیه به گرداندن دانه تسبیح)

علائم دیگر بیماری شامل تکلم آرام، کاهش دفعات پلک زدن، گونه شکلی شبیه به ماسک پیدا می‌کند و هیچ حالت خاصی نمی بگیرد. بیماران دچار میکروگرافی( تمایل به نوشتن آرام خطوط ریز) می‌شوند، اشکال در بلع دارند، هنگام ایستادن به طرف جلو خم می‌شوند و هنگام راه رفتن پاها به طرف بیرون منحرف می‌شوند .

علائم بالینی بیش از مطالعات تصویربرداری یاری کننده هستند . وجود ۲ علامت از سه علامت اصلی( ترمور. سفتی عضلات و برادیکینزی) برای تشخیص بیماری کفایت می‌کند.

لوودوپا داروی اصلی در درمان پارکینسون می‌باشد.
• آنتی کولینرژیک همچون تری هگزافنیدیل در کنترل ترمور و سفتی عضلات مفید هستند.
• درمان ضد ویروسی: آمانتادین یک عامل ضد ویروس می‌باشد که برای کاهش ترمور، سفتی عضلانی و برادیکینزی استفاده دارد. ادم اندامهای تحتانی، تهوع، توهم و احتباس اداری و اختلال بینایی از عوارض جانبی این دارو است .

• آگونیستهای دوپامین: همچون بروموکریپتین و پرگولید (گرفته شده از ارگوت) در مواردی که لوودوپا تأثیر چندانی نداشته باشد بکار می روند. عوارض جانبی این ترکیبات عبارتند از: تهوع، اسهال، هیپوتانسیون، اختلالات روانی می‌باشد.

 ضدافسردگی ها: برای درمان عارضه افسردگی ناشی از پارکینسون بکار می روند.

درمان جراحی: پالیدوتومی و تالاموتومی( Thalamotomy-pallidotomy) تحت بی حسی موضعی انجام می‌شود. هدف از انجام این روش درمانی از هم گسیختن مسیرهای عصبی و تسکین ترمور و سفتی عضلات می‌باشد. از عوارض جانبی این روش درمانی آتاکسی و همی پارزی می‌باشد.

برنامه ریزی و اهداف مراقبتهای پرستاری در پارکینسون:

 بهبود تحرک: یک برنامه پیشرونده فعالیت روزانه، قدرت عضلات را زیاد شدن میدهد، تطابق و هماهنگی را بهبود می بخشد و سفتی عضلانی را کاهش میدهد و از کنتراکچر‌های ناشی از عضلات پیشگیری می‌کند. پیاده روی، راندن دوچرخه ثابت، شنا و باغبانی به حفظ تحرک مفاصل یاری می کنند.

تمرینات وضعیتی از تمایل سر و گردن به افتادگی به سمت جلو، پیشگیری می کنند. حمام گرم و ماساژ و ورزشهای انفعالی و فعال، عضلات را شل می‌کند و اسپاسم دردناک عضلات را که موجب سفتی آنان می‌شود کاهش می بدهند.

به مریض آموزش داده شود که هنگام راه رفتن، به سفتی حرکات توجه بکند. بصورت افقی نگاه بکند و پاها را از هم باز نگه دارد.
 
 بهبود دفع روده ای: تشویق به مصرف مایعات و استفاده از غذاهای فیبردار برای جلوگیری از یبوست برای دفع بهتر است از توالت فرنگی استفاده بکند زیرا مریض در حرکت نمودن از ایستاده به نشسته مشکل دارد.

 بهبود بلع: بیماران پارکینسون به علت نقصان در بلع، تجمع ترشحات بزاقی در معرض خطر آسپیراسیون هستند. برای غلبه بر این مشکلات بیمار می‌بایست در حین غذاخوردن در وضعیت کاملاً نشسته و قائم قرار بگیرد و یک رژیم غذایی نیمه جامد با مایعات غلیظ برای بلع راحت تر از جامدات و مایعات رقیق می‌باشد.

می‌بایست از مایعات رقیق اجتناب شود. برای کنترل بزاق ترشح شده مریض می‌بایست سرخود را قائم نگه داشته و تلاش بکند بزاق را ببلعد. ماساژ عضلات گونه و گردن قبل از صرف غذا امکان دارد مفید باشد. استفاده از فنجان بدون لبه و قاشق و چنگال با دسته بلند از وسایل کمکی جهت بهبود بلع مریض استفاده می‌شود.

همراه شما آماده خدمات رسانی در زمینه‌های پرستاری در منزل، پرستاری از بیمار، پرستاری از کودک، پرستاری از سالمند ، پرستاری در دوران بارداری،مشاوره و .. به شما عزیزان می‌باشد. جهت اطلاعات بیشتر به صفحه اصلی سایت مراجعه نمایید.

————————————————-

مطالب مرتبط: