سالمند سالم :دوران سالمندی را شاید بتوان مهمترین دوره از عمر آدمی نامید، دورهای که در آن همراه با فرسودگی جسم، روح انسان هم چروکهای عمیقی برمیدارد و در کنار تنهایی اجباری ملقمهای میشود که اگر با آگاهی به استقبال آن نرویم خیلی زودتر از آنچه تصور داریم نسخه ما را میپیچد. در جهان امروز، پديده رشد فزاینده جمعيت سالمندان، به يکي از چالشهاي جدي نظامهاي سلامت در حکومتها تبديل شده است.
دولتها با برنامهریزیهای گسترده و تخصیص بودجههای کلان سعی دارند در کنار گذار از رشد جمعیت سالخوردهشان، سلامت جسمی و بهداشت جسمی و روانی این قشر از جامعه را هم تا سرحد امکان تامین کنند.
روز جهانی سالمند چه روزی میباشد و چه اهدافی را دنبال میکند؟
در سال ۱۹۸۲ سازمان ملل متحد شورایی را به نام شورای جهانی سالمندی تشکیل داد و در همان سال پیشنهادی برای تعیین ۱ روز جهانی برای توجه بیش به دوران سالمندی و مسائل آنها عنوان شد که مورد تایید قرار گرفت و در سال ۱۹۹۰ یکم اکتبر به عنوان روز جهانی سالمند نامگذاری شد.
تعریف جهانی دوران سالمندی و شرایط آن
در تعریف جهانی دوران سالمندی به سالهای ۶۰ تا ۶۵ سالگی به بعد اطلاق میشود که در آن افراد با ویژگیهای متفاوتی در بدن، سلامت و روانشان رو به رو میشوند. تغییرات دوران سالمندی همچون تغییرات دوران بلوغ زیاد چشمگیر میباشد. کاهش تواناییهای جسمی، افت حرکتی، دردهای مفصلی، خستگی زودرس، کاهش شنوایی و بینایی، کاهش هورمونهای جنسی، دوران یائسگی در زنان از ویژگیهای جسمی این دوران شناخته میشود.
البته میبایست در پیشنهاد داشت لزوما همه سالمندان با همه این مسائل رو به رو نیستند و سبک زندگی و ژن هر نفر در تعیین دوران سالمندیاش نقش ویژه دارد. با توجه به همین تغییرات از پیشنهاد اجتماعی هم دوران سالمندی، دوران خاصی محسوب میشود و نحوه ارتباط اطرافیان با سالمندان متفاوت میباشد. گاه مسائلی چون فوت همسران، دور شدن فرزندان و اقوام و کم شدن دایره ارتباطی روی دوران سالمندی تاثیر منفی میگذارد.
در کنار مسائل ذکر شده نبایستی از پیشنهاد دور داشت که جهان امروز با چالشی مهم به نام چالش زیاد شدن جمعیت سالخورده رو به رو میباشد و همین موضوع اهمیت توجه به دوران سالمندی و برنامهریزی صحیح برای آن را ۲ چندان میکند.
سالمند سالم
چالشی جهانی به نام زیاد شدن جمعیت سالخورده
بخش بزرگ جامعه جهانی امروز را سالمندان تشکیل دادهاند، ۱ جمعیت بزرگ و قابل توجه که روزگاری هسته اصلی توسعه کشورهای مختلف در جایجای دنیا بودهاند. در کشورهای توسعهیافته، حکومتها، توانستهاند این باور را در میان پایان اقشار جامعه نهادینه کنند که سالمندان روزگاری سبب و بانی توسعه کشور بودهاند و میبایست در کانون توجه در تمامی زمینهها قرار گرفته و برترین امکانات رفاهی و بهداشتی در اختیار آنان قرار گیرد.
طبق برنامه ارائه شده از سوی سازمان بهداشت جهانی، کشورهای عضو سازمان ملل متحد، برای درست کردن محیطهای دوستدار سالمند، بر روی درست کردن شبکههایی جهانی از شهرها و جوامع سالمندپذیر، ظرفیتسازی ازطریق مانیتورینگ و تمرین رفتارهای دوستدار سالمندان متمرکز خواهند شد. هم چنین طی پروتکلهای مصوب و استاندارد در سطح جهانی افراد سالمند نیازمند دسترسی عادلانه و باکیفیت به خدمات بهداشتی لازم، پیشرفت، توانبخشی، تسکیندهی و مراقبتهای سالهای پایانی عمر هستند؛
داروها و واکسنهای ایمن، دردسترس، موثر و باکیفیت، مراقبتهای دندانپزشکی و فناوریهای بهداشتی و کمکی مورد توجه میباشد تا اطمینان حاصل شود که دوران سالمندی برای همگان در شرایطی آهسته سپری شود.ولی در حالا حاضر این امکانات برای همه کشورها و همه مردمان یکسان نیست و بسیاری از جمعیت سالمند به این منابع دسترسی ندارند، پس لازم میباشد قبل از وارد شدن به این مرحله مهم از زندگی با آن بیش آشنا بشویم و برای دوران سالمندی آماده باشیم.
کتاب رنگ زندگی کهنسالی
مرتضی بهشتی نویسنده این کتاب با محور قراردادن سالهای سالخوردگی و کهنسالی سعی داشته از دریچهای متفاوت نگاهی زیاد عمیقتر به دوران پیری داشته باشد. مرتضی بهشتی در مقدمه کتاب خود به بیان کرده، بهانهای که او را به نوشتن این اثر واداشته میباشد، اهمیت و حساسیت زیاد بالای این دوره زندگی هم برای فرد و هم برای جامعه بوده میباشد. بهشتی در این اثر نقبهای زیاد دلنشینی به قرآن کریم، دیوان حافظ، کلیات سعدی و دیگر آثار مذهبی و ادبی ایران زده و با الهام از آنان درسهای زیاد مفیدی برای گذار بهتر از این دوره زندگی ارائه کرده میباشد .
نویسنده این کتاب پیری و کهنسالی را به عنوان ۱ موهبت خدادادی معرفی کرده و رویکردی تازه به این دوره از زندگی بمنظور پذیرش و زیاد شدن کارایی آن به مخاطبش ارائه داشته میباشد. نشانههای پیری عنوان بحث دیگری در این کتاب میباشد که در آن انواع عوارض فیزیکی و فیزیولوژیکی ناشی از پیری شرح داده میشود. واژه بازنشستگی هم در ادامه و در رویکردی مشابه مورد تعریف مؤلف قرار گرفته و پس از معرفی آن با رویکردهای مختلف اجتماعی، به معرفی مراحل چندگانه رخداد آن هم توجه نشان داده شده میباشد.
بهشتی هم چنین با رویکردی مشابه، بازنشستگی را از منظر تاریخی و ادبی در ادامه این بخش از کتاب خود مورد بررسی قرار داده میباشد. این کتاب ارزشمند با موضوعیت سالمندی را انتشارات کتاب نیستان منتشر کرده میباشد.
رنگ زندگی کهنسالی
۱ از برترین آثار فردریک بکمن کتاب «و هرروز صبح راه خانه دورتر و دورتر میشود» میباشد که موضوع اصلی آن پیری و سالخوردگی میباشد این کتاب داستانی در مورد خاطرات خوشایند و ناخوشایند انسان و نحوه پذیرش آنان بعنوان بخشی از زندگی در وجود آدمی میباشد.. قصهَ نامهای عاشقانه و وداعی تدریجی بین ۱ پیرمرد و نوهاش و ۱ پدر و پسرش میباشد.داستان کتاب «و هر روز صبح راه خانه دورتر و دورتر می شود» در مورد پدربزرگی است که دچار آلزایمر شده و خاطراتش به مرور در حالا محو شدن میباشد.
ولی چیزی که همچنان او زنده نگه میدارد، خاطراتش با نوه عزیزش میباشد. انگار همین خاطرات او به این دنیا زنجیر کرده باشند. داستان در اول به شکل عجیبی آغاز میشود، چون ابتدای داستان در ذهن پدربزرگ است. پدربزرگ که خاطراتش در حالا محو شدن میباشد، میداند که به زودی همه چیز را فراموش خواهد نمود و از دنیا میرود، ولی نمیداند که چگونه این موضوع را با نوهاش مطرح بکند.
سالمند سالم
چطور پیر شویم؟
مارکوس تولیوس سیسرو به عنوان یکی از معروفترین حکیمان باستانی، در کتاب صوتی «چگونه پیر شویم» که آن را علی سیاح ترجمه و رادیو گوشه منتشر کرده است، پایان علم و بینش خویش را بکار گرفته تا دستورالعملی سودمند برای تمامی سالخوردگان جهان و حتی کسانی که هنوز به سن پیری نرسیده اند برای مواجههای جسورانه و خردمندانه با پیری به خوانندگان خود در تمامی نسلها ارائه دهد. وی با بیان ترسها و واهمههای این دوران کوشیده آنان را کالبدشکافی کرده و برای مواجهه با هریک از آنان خصوصا ترس بزرگ تنهایی و بی یاور ماندن در پیری راهکارهایی سودمند ارائه دهد.
وی در این کتاب که شکلی مکاتبه گونه دارد، از زبان فردی سالخورده و ارجمند، دوستی برنا را خطاب قرار داده و برای او از محسنات پیری میگوید. سیسرو بر این واقف میباشد که پیری، به دلیل ضعف و ناتوانیای که به همراه میآورد، و هم چنین به باعث نزدیکیِ آن به مرگ و فنا، دغدغهای مهم و درخور اعتنا در زندگی انسان میباشد. با این همه، او از مخاطبین اثر خود میخواهد که وجوه مثبت سالخوردگی را هم مشاهده کنند، و عواطف خود را ۹ بر مبنای ترسی کور، بلکه بر اساس بینشی مبتنی بر واقعیت هدایت کنند.
تمرینات ورزشی برای سالمندان
همانطور که قبلا اشاره شد توجه به افت تواناییهای فیزیکی در سالمندان زیاد مهم میباشد. برخی از سالمندان در دوره سالمندی با افت محسوس در تواناهاییهای فیزیکی رو به رو میشوند و ضروری میباشد برای تقویت اندامها و سلامت خود تمرینات ورزشی انجام بدهند.
کتاب تمرینات ورزشی سالمندان، راهنمای خوبی برای انجام حرکات ورزشی میباشد که علاوه بر تاثیرات چشمگیر بر اصلاح مشکلاتی چون کمردرد، پادرد در سالمندان میتواند به بازیابی قدرت جسمی آنها یاری بکند. در صورتی که سالمندان تمرینات این کتاب را انجام بدهند به خوبی میتوانند تغییرات آن را در بدن خود ببینند.
مطالب مرتبط :
پرستاری از بیماران سرطانی در منزل
چند توصیه مهم در پرستاری از کودک مبتلا به صرع