براساس بررسی‌های انجام شده، دژنراسیون ماکولا۱ (AMD ) شایع‌ترین علت کوری سالمندی در جهان است! در این بیماری ماکولا یا لکه زرد تخریب می‌شود. ماکولا قسمت حساس به نور شبکیه و مسئول دید مستقیم و واضح است که برای کارهای دقیق مثل خواندن و رانندگی ضروری می‌باشد.
دژنراسیون ماکولا در افراد بالای ۶۵ سال شایع‌تر بوده و زنان بیش به این بیماری مبتلا می‌شوند. اکثر موارد این بیماری با زیاد شدن سن به وجود می‌آیند.
این بیماری می‌تواند عارضه‌ی بعضی داروها هم باشد. همچنین به پیشنهاد می‌رسد ارث هم در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشد.
پس اگر خانواده شما به این عارضه مبتلا هستند، ژن این بیماری در بدن شما هم وجود دارد. دژنراسیون ماکولا بر دو نوع است: خشک (Dry) و تَر (Wet). نوع خشک شایع‌تر بوده و حدود ۹۰درصد بیماران به این نوع مبتلا می‌شوند. نوع تَر معمولاً با کاهش دید شدیدتر و جدی‌تری همراه است.
علت دقیق این بیماری هنوز شناخته نشده است. نوع خشک امکان دارد بر اثر پیر و نازک شدن بافت ماکولا، رسوب رنگدانه‌ها در ماکولا و یا ترکیبی از این دو درست کردن شود. در نوع تَر عروق خونی نو در ذیل شبکیه رشد کرده و خون و مایع از آن‌ها نشت می‌کند. این نشت سبب مرگ سلول‌های شبکیه شده و باعث درست کردن نقاط کور در دید مرکزی می‌شود.
رژیم غذایی برای دژنراسیون ماکولار
پژوهشگران معتقدند که عوامی محیطی نقش بسزایی در بروز این بیماری دارند. یکی از این عوامل محیطی مواد غذایی مصرفی ما و عادات غذایی ماست.
بعضی از ترکیبات غذاها همچون روی، لوتئین، بعضی از اسیدهای آمینه و ویتامین‌های A، C و E به کاهش خطر ابتلا به بیماری یاری کرده و یا پیشرفت AMD خشک را بکند می‌کنند.
تحقیقات نشان داده می‌باشد مصرف بعضی از انواع کربوهیدرات‌ها می‌توانند با بروز این بیماری ارتباط داشته باشند. عادت به مصرف مواد نشاسته‌ای با اندیس گلیسمیک بالا، موجب تسریع بروز این بیماری می‌شود.
کربوهیدرات‌هایی که اندیس گلیسمیک بالا دارند، پس از مصرف به سرعت به قندهای ساده شکسته شده و سریع‌تر قند خون را بالا می‌برند.
بتائین در ماهی، غلات، اسفناج وجود دارد و متیونین یک اسید آمینه‌ی لازم می‌باشد که در منابع غذایی پروتئینی همچون گوشت مرغ، ماهی و محصول‌های لبنی وجود دارد. کیک و شیرینی‌ها، پنیر پیتزا، نانی که از آرد سفید تهیه شده باشد و شکر به سرعت به قندهای ساده تجزیه می‌شوند.
در مقابل نان‌هایی که با آرد سبوس دار و آرد جو تهیه شده باشد، برنج قهوه‌ای و سبزیجات با سرعت کم‌تری تجزیه می‌شوند و قند خون را کندتر بالا می‌برند.
بررسی بیشتر از ۴ هزار فرد سالمند بین ۵۰ تا ۸۰ سال نشان داد مصرف کربوهیدرات‌هایی با اندیس گلیسمیک بالا تأثیر مهمی بر روند بیماری دژنراسیون ماکولار دارد. شکر، سوخت سلول‌های بدن می‌باشد لیکن مقدار فراوان آن موجب تخریب پروتئین‌های موجود در سلول‌ها می‌شود.
تجمع گلوکز در سلول‌ها خصوصاً سلول‌های چشم که زیاد حساس هستند موجب کاهش عمر این سلول‌ها می‌شود.
زیاد شدن سریع قند خون پس از مصرف این مواد غذایی می‌تواند موجب آسیب مویرگ‌های ظریف بافت چشم شود. مصرف این نوع مواد نشاسته‌ای نه تنها برای چشم‌های افراد مسن خطرناک است بلکه زمینه ساز بروز بسیاری از بیماری‌ها از جمله دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی و بعضی از سرطان‌ها خواهد شد. چربی‌ها هم امکان دارد در این میان نقش داشته باشند.
مصرف اسیدهای چرب امگا
مصرف اسیدهای چرب امگا-۳ که در ماهی به میزان فراوانی یافت می‌شود اثر حفاظتی در مقابل دژنراسیون ماکولا دارد.
از سوی دیگر، مصرف اسیدهای چرب امگا-۶ که در روغن‌های نباتی یافت می‌شوند خطر ابتلا را زیاد شدن می‌دهد. مصرف رژیم غذایی غنی از ویتامین D و مواد مغذی مفیدی چون بتائین و متیونین می‌تواند موجب کاهش دژنراسیون ماکولار شود. مطالعاتی که اخیراً در دانشگاه تافس آمریکا به انجام رسیده تایید کننده این مسأله می‌باشد.
در این مطالعات دوقلوهایی شرکت کردند که متولد جنگ جهانی دوم بودند. این دوقلوهای همسان دارای ژن مشترک بودند اما میزان تماس آن‌ها با عوامل محیطی متفاوت بود.
نتایج مقایسه این شرایط مختلف محیطی نشان داد هرچه افراد میزان بیشتری در معرض دود سیگار بودند آسیب‌های چشمی و میزان دژنراسیون ماکولار در آن‌ها بالاتر بود.
آسیب چشمی دوران پیری
همان‌طور که بیان شد این آسیب چشمی دوران پیری جنبه ارثی دارد و عوامل ژنتیکی در بروز آن دخیل هستند.
مطالعه‌ی این دوقلوهای مسن نشان داد با وجود اینکه هر دو قل ژن مشترکی داشتند اما میزان بروز بیماری در آن‌ها کاملاً متفاوت بود و این مسأله ناشی از تأثیر عوامل محیطی بر بروز و شدت بیماری بود.
دانشمندان ژنتیک دانشگاه تافس دریافتند هرچه افراد در دوران زندگی خود از سبزیجات و میوه‌جات بیشتری استفاده کنند و سیگار نکشند، میزان ابتلا به این عارضه کاهش می‌یابد حتی اگر ژن این بیماری در بدن آن‌ها وجود داشته باشد.
مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین D همچون ماهی و شیر موجب کاهش بروز دژنراسیون ماکولار می‌شود زیرا این ویتامین خاصیت ضد التهابی دارد. این ویتامین از تشکیل عروق خونی نو در ذیل ماکولا جلوگیری می‌کند، در نتیجه مانع از خون‌ریزی در این ناحیه و از دست دادن کامل دید می‌شود.
دریافت مقدار بیشتری از بتائین و متیونین، موجب کند شدن روند بروز بیماری می‌شود. این دو ماده با اثرات اپی‌ژنتیکی در بدن، موجب تغییراتی در ژن عامل بروز بیماری می‌شوند.
قند خون در سالمندان
زیاد شدن سریع قند خون پس از مصرف این مواد غذایی می‌تواند موجب آسیب مویرگ‌های ظریف بافت چشم شود. مصرف این نوع مواد نشاسته‌ای نه تنها برای چشم‌های افراد مسن خطرناک است بلکه زمینه ساز بروز بسیاری از بیماری‌ها از جمله دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی و بعضی از سرطان‌ها خواهد شد.
بتائین یا تری متیل گلیسین یک ترکیب آمونیوم چهار وجهی است که نخستین بار در چغندر قند کشف شد. بتائین ماده‌ای می‌باشد سفید رنگ و گرانوله که یکی از متابولیت‌های کولین می‌باشد و به عنوان یک دهنده‌ی گروه متیل عمل می‌کند.
بتائین در ماهی، غلات، اسفناج وجود دارد و متیونین یک اسید آمینه‌ی لازم می‌باشد که در منابع غذایی پروتئینی همچون گوشت مرغ، ماهی و محصول‌های لبنی وجود دارد.
تحقیقات نشان داده می‌باشد که ویتامین‌ها و آنتی اکسیدان نظیر بتا-کاروتن (ویتامین A) و ویتامین‌های C و E امکان دارد ماکولا را در برابر تخریب محافظت کنند. در مطالعه‌ای که بر روی ۳۶۰۰ مریض انجام شد نشان داد مصرف ویتامین‌های C و E، بتا-کاروتن و روی، خطر پیشرفت بیماری را در بعضی بیماران تا ۲۸درصد کاهش می‌دهد.
این یافته‌ها سبب می‌شوند تا پژوهشگران به بیماران در خطر ابتلا به AMD پیشرفته توصیه کنند آنتی اکسیدان و روی به مقادیر ذیل مصرف کنند. مقادیر توصیه شده به شرح زیرند:
• ۵۰۰ میلی گرم ویتامین C
• ۴۰۰ واحد ویتامین E
• ۱۵ میلی گرم بتا-کاروتن
• ۸۰ میلی گرم اکسید روی
علائم دژنراسیون ماکولا
دژنراسیون ماکولا می‌تواند سبب کاهش دید تدریجی یا ناگهانی شود. اگر خطوط مستقیم را موج‌دار می‌بینید، دیدتان تار می‌باشد، یا لکه‌های تیره در مرکز دید خود می‌بینید احتمال دارد که دچار علائم اولیه دژنراسیون ماکولا شده باشید.
مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین D همچون ماهی و شیر موجب کاهش بروز دژنراسیون ماکولار می‌شود زیرا این ویتامین خاصیت ضد التهابی دارد.
در بسیاری موارد پیش از اینکه مریض دچار علائم شود چشم دکتر علائم اولیه بیماری را در معاینه تشخیص می‌دهد.
اینکار معمولاً از راه تست میدان بینایی گونه می‌گیرد. این بیماری درمان قطعی ندارد اما بعضی داروها و درمان با لیزر برای جلوگیری از پیشرفت مریض و یا حتی بهبود دید وجود دارد.
در نهایت رعایت اصول تغذیه‌ای درست همچون مصرف بیش مواد غذایی مفید و حذف سیگار مانع از بروز این بیماری شده و یا روند آن‌را با تداخلات ژنتیکی بکند می‌کند.
چقد خوبین شما
بیشتری بنویسین لطفا