اوره  و نقش کم وزیاد شدن آن در بدن : اوره یکی از مواد حاصل از سوخت و ساز پروتئین های بدن میباشد که در کبد تولید شده و به طور کامل از کلیه ها دفع میشود. بنابراین میزان اوره خون بصورت غیرمستقیم بیانگر عملکرد کلیه ها میباشد. در این مقاله به بررسی اوره و اسید اوریک خون میپردازیم.هرگاه مقدار مصرف (سوخت و ساز) پروتئین زیاد شدن یابد (مثلا در اثر زیاد شدن میزان گوشت در رژیم غذایی و یا خونریزی گوارشی) یا فعالیت کلیه ها دچار اختلال شود .

یا خون غلیظ گردد (مثلا در پی کاهش طولانی مدت میزان مایع مصرفی و یا دفع زیاد آب از بدن به علت اسهال طولانی و شدید)، میزان اوره هم زیاد شدن می یابد.همچنین از ٥٠ سالگی به بعد، به ازای هر ١٠ سال، مختصری میزان اوره خون زیاد شدن می یابد که به علت کاهش ذاتی عملکرد کلیه در اثر زیاد شدن سن میباشد.مقدار طبیعی اوره خون در بالغین ۴۵-۱۵ mg/dl و در کودکان ۴۰-۱۰ mg/dl میباشد.

بنابراین این آزمایش عمدتا بیانگر میزان آب بدن و تا حدی وضعیت عملکردی کلیه میباشد.‏ BUN یا میزان نیتروژن اوره خون هم بصورت غیرمستقیم بیانگر میزان اوره میباشد. در واقع از ضرب مقادیر BUN در عدد ١/٨ میزان اوره خون مشخص میشود. برای مثال اگر در فردی میزان BUN ٢٠ باشد میزان اوره خون آن نفر ٣٦ میباشد. میزان طبیعی BUN در بالغین حدودا ۲۰-۱۰ mg/dl میباشد.

از علل کاهش سطح اوره خون (BUN) میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:

میزان پروتئین دریافتی کم باشد. (سوء تغذیه)
سنتز و ساخت پروتئین مختل شود. (بیماری کبدی)
میزان دریافت مایعات بیشتر از حد ضروری باشد. (هیدراتاسیون بیشتر از حد)
علل زیاد شدن اوره ی خون

از علل زیاد شدن اوره ی خون میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:

اختلال کلیوی
از دست رفتن آب بدن
خونریزی گوارشی و یا خونریزی های داخلی بدن

مصرف برخی از داروها نظیر متوترکسات، کاربامازپین و انتی بیوتیک های آمینوگلیکوزیدی همچون جنتامایسین یا امیکاسین از اختلالات کلیوی زیاد شدن دهنده ی اوره خون میتوان به دلایل قبل کلیوی (کاهش حجم مایعات بدن به علت کم آبی مفرط و یا خونریزی و از دست دادن حجم)،

بیماری های درگیر کننده پارانشیم کلیه (سنگ کلیه بزرگ و متعدد، عفونت کلیه وسیع و یا بیماری های کیست کلیه) و یا علل بعد از کلیه (سنگ حالب انسدادی، تنگی شدید محل اتصال حالب به لگنچه کلیه و یا بزرگی پروستات انسدادی و مزمن) اشاره نمود.(اوره و نقش کم و زیاد شدن آن در بدن)

علل زیاد شدن اسید اوریک خون

اسید اوریک ماده حاصل از سوخت و ساز مواد آلی به نام پورین ها (از ترکیبات اصلی هسته سلول ها) بوده که قسمت عمده آن بوسیله کلیه ها (ادرار) و مابقی بوسیله روده (مدفوع) دفع میشود.میزان طبیعی اسید اوریک خون بین ۸.۳-۳.۶ میلی گرم در دسی لیتر میباشد زیاد شدن مختصر در میزان اسید اوریک معمولا بی علامت میباشد.اوره و نقش کم و زیاد شدن آن در بدن

زیاد شدن واضح در میزان اسید اوریک خون باعث رسوب آن در بافت های نرم، نقرس، رسوب آن در کلیه و درست کردن سنگ کلیه اسید اوریکی میشود.معمولا حملات نقرس خود را بصورت تورم، قرمزی و درد در مفصل انگشت شست پا، پس از مصرف ۱ وعده غذایی حاوی گوشت قرمز فراوان نشان میدهد.اوره و نقش کم و زیاد شدن آن در بدن

هر گونه زیاد شدن در میزان اسید اوریک خون، حاصل از زیاد شدن در مصرف منابع حاوی اسید اوریک، اختلال در ساخت آن و یا اختلال در دفع آن (نارسایی کلیه) میباشد. از علل زیاد شدن اسید اوریک خون میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:

مصرف داروهای ادرار آور
مصرف نوشیدنی های الکلی
ژنتیک
کم کاری تیروئید
مصرف داروهای ضعیف کننده ی سیستم ایمنی
عفونت وسیع
چاقی
لوسمی
لنفوم
مصرف فراوان کافئین
جراحی وسیع
پرتو درمانی

از مهمترین علل بالا بودن اوره، نارسایی کلیه و عدم توانایی کلیه برای دفع اسید اوریک میباشد.‼ نکته: ورزش سنگین و فعالیت فراوان هم می تواند سبب زیاد شدن اسید اوریک شود.اوره و نقش کم و زیاد شدن آن در بدن

از علل کاهش اسید اوریک خون میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:

بیماری ویلسون
سندرم فانکلیس
سندرم STIDH
رژیم غذایی

دشمن اسید اوریک و غذاهای کاهش اوره خون

اگر اسید اوریک بالایی دارید توصیه های غذایی برای کاهش اسید اوریک شامل کاهش مصرف پروتئین، کاهش مصرف گوشت قرمز، کاهش مصرف جگر، کاهش مصرف ماکیان و کاهش مصرف احشاء داخلی(کله پاچه، مغز و دنبلان) میباشد. به طور کلی توصیه میشود که مواد غذایی حاوی پورین را در رژیم غذایی کاهش بدهید.

همچنین مصرف موادی همچون اسفناج، گل کلم، مارچوبه، ریواس، حبوبات و لوبیا، قارچ و عدس را محدود نمایید. تخم مرغ حاوی میزان کم پورین بوده و باعث زیاد شدن بارز در میزان اسید اوریک خون نمی شود ولی به دلیل اسیدی نمودن خون باعث زیاد شدن دردهای ناشی از نقرس میشود.

رژیم غذایی سخت و کاهش وزن سریع

توصیه میشود مصرف گوجه فرنگی، توت فرنگی و زرده تخم مرغ را به علت اسیدی نمودن خون، محدود نمایید.بهتر میباشد به جای زرده از سفیده تخم مرغ استفاده نمایید.بهتر میباشد روند کاهش وزن تدریجی و ملایم باشد چرا که رژیم غذایی سخت و کاهش وزن سریع، سبب زیاد شدن اسید اوریک میشود.اوره و نقش کم و زیاد شدن آن در بدن

از آنجایی که ورزش سنگین خود سبب زیاد شدن میزان اسید اوریک خون میشود به بیماران توصیه میشود که هفته ای ٣ جلسه، هر بار به مدت ٣٠ دقیقه ورزش کنند. پیاده روی و شنا از گزینه های متناسب می باشند.اوره و نقش کم و زیاد شدن آن در بدن

سنجش میزان اسید اوریک خون

برای آزمایش اسید اوریک توصیه میشود که ۴ ساعت پیش ناشتا بوده و از ۲ ساعت پیش از آن دارو مصرف نشود.از داروهای زیاد شدن دهنده یا کاهنده ی اسید اوریک پیش از آزمایش استفاده نشود.

از مصرف فراوان پروتئین پیش از آزمایش خودداری شود.پیش از آزمایش به مدت چند روز رژیم غذایی عادی داشته باشید و مواد غذایی با حجم فراوان پروتئین مصرف نکنید.برای آزمایش اوره ی خون نیازی به ناشتا بودن نمی باشد ولی از چند روز پیش از آزمایش رژیم غذایی پر کربوهیدرات و پر پروتئین مصرف نشود.

مطالب مرتبط :