آشنایی با عوامل قند خون پایین :علل کاهش قند خون یا هیپوگلیسمی ممکن است به عوامل مختلفی بازگردد. این عوامل می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
۱. فراموش یا تأخیر در وعده‌های غذایی: عدم مصرف وعده‌های غذایی اصلی یا میان‌وعده‌ها و یا تأخیر در مصرف آنها می‌تواند باعث کاهش سطح قند خون شود. تناول وعده‌های منظم و به موقع مهم است.
۲. مصرف ناکافی مواد نشاسته‌ای: کمبود مصرف مواد نشاسته‌ای در غذاهای اصلی یا میان‌وعده‌ها نیز می‌تواند سبب کاهش قند خون شود. برنامه‌ریزی مناسب برای تأمین این مواد غذایی حیاتی است.
۳. ورزش بیش از حد یا برنامه‌ریزی نشده: انجام ورزش بیش از حد یا بدون برنامه‌ریزی ممکن است باعث افت قند خون شود. تعداد و نوع ورزش‌ها باید با راهنمایی متخصصین انجام شود.
۴. مصرف افزایشی داروهای ضد دیابت: افزایش ناشی از مصرف بیش از حد داروهای خوراکی مانند گلی‌بن‌کلامید ممکن است منجر به هیپوگلیسمی شود. همواره مصرف داروها باید با نظارت پزشک انجام شود.
۵. بیماری کلیوی یا کبدی: بیماری‌های کلیوی یا کبدی ممکن است باعث کاهش دفع داروها شده و در نتیجه، سطح قند خون را کاهش دهند.
۶. تداخل دارویی: مصرف همزمان داروهای مختلف ممکن است باعث تداخل و کاهش قند خون شود. مطمئن شوید که تمام داروهای مصرفی با یکدیگر سازگاری دارند.
نشانه‌های کاهش قند خون ممکن است شامل احساس خستگی، تعریق، اضطراب، تاری دید، افت توجه و گاهی افت وضوح ذهنی باشد. در هر صورت، در صورت تجربه هر گونه تغییرات ناخواسته در سطح قند خون، توصیه می‌شود که با پزشک مشورت کنید.
علامت هاي هشدار دهنده افت قند خون عبارتند از:
- احساس ضعف و گرسنگی: افت قند خون می‌تواند باعث احساس ضعف عمیق و گرسنگی شود.
- لرزش دست‌ها: لرزش دست‌ها یکی از نشانه‌های رایج هیپوگلیسمی است.
- تعریق زیاد: افت قند خون معمولاً با تعریق زیاد همراه است.
- عصانیت و آشفتگی: افراد ممکن است در اثر افت قند خون عصانیت و آشفتگی را تجربه کنند.
- تپش قلب و نبض سریع: تغییرات در ضربان قلب و نبض نیز ممکن است به هنگام افت قند خون رخ دهد.
- گزگز و مورمور در اطراف دهان و انگشتان: این علائم می‌توانند نشانگر افت قند خون باشند.
- تاری دید: افت قند خون ممکن است با تاری دید همراه باشد.
علاوه بر این، علائم دیگری ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- سردرد: افت قند خون ممکن است با سردرد همراه باشد.
- رنگ پریدگی: تغییر رنگ پوست، به ویژه پریدگی، ممکن است نشانه افت قند خون باشد.
- تغییر خلق و خو: افت قند خون ممکن است با تغییر در خلق و خو همراه باشد.
- کاهش تمرکز و حواس و پدیده توهمات ذهنی: افت قند خون ممکن است با کاهش تمرکز، حواس، و حتی پدیده توهمات ذهنی همراه باشد.
- تحریک‌پذیری: افت قند خون ممکن است با افزایش تحریک‌پذیری و عصبی بودن همراه باشد.
- گیجی و منگی: احساس گیجی و منگی نیز ممکن است نشانه افت قند خون باشد.
- اختلال تکلم: در برخی موارد، افت قند خون با اختلال در تکلم همراه است.
- بینی: تغییرات در حس بینایی نیز ممکن است رخ دهد.
- کاهش سطح هشیاری: افت قند خون ممکن است منجر به کاهش سطح هشیاری و درک محیط شود.
- تشنج: در موارد شدیدتر، افت قند خون ممکن است با تشنج همراه باشد.
اگر هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید، پیشنهاد می‌شود که به سرعت با پزشک خود تماس بگیرید تا اقدامات لازم انجام شود.
طبقه بندی هایپوگلایسمی :
تشخیص هیپوگلایسمی به ویژه در افراد دیابتی اهمیت زیادی دارد و برای مدیریت بهتر و پیشگیری از حوادث جدی، طبقه‌بندی سطوح هیپوگلایسمی انجام می‌شود. در ادامه، سطوح هیپوگلایسمی به تفصیل توضیح داده شده‌اند:
سطح ۱ – قند پایین (۷۰ تا ۵۴ میلی‌گرم در دسی‌لیتر): در این سطح، قند خون کمی پایین‌تر از حد طبیعی است. افراد عادی ممکن است این سطح را تجربه کنند ولی مکانیسم خودتنظیمی بدن معمولاً باعث تعادل میان قند خون می‌شود. اما، در افراد دیابتی یا افرادی که تجربه علایم هیپوگلایسمی (hypoglycemia) را ندارند (unawareness hypoglycemia)، ممکن است مکانیسم جبرانی کار نکند.
سطح ۲ – قند پایین (کمتر از ۵۴ میلی‌گرم در دسی‌لیتر): این سطح به نشانه علایم نوروگلایسمیک می‌باشد. اگر افراد در این سطح بدون علائم ادرنو و هیپوگلایکوپنیک باشند، احتمال دارد که از وجود هیپوگلایسمی بدون آگاهی (unawareness hypoglycemia) رنج ببرند که یکی از علائم هشداردهنده است.
سطح ۳ – حادثه شدید: در این سطح، افت قند خون به حدی است که تغییر هوشیاری و وضعیت فیزیکی فوری نیاز به کمک دیگران را ایجاد می‌کند. این حادثه ممکن است با از دست دادن هوشیاری، تشنج و حتی کما همراه باشد. این وضعیت می‌تواند به صورت آگاهانه یا بی‌آگاهانه رخ دهد و در صورت عدم مداخلات فوری، منجر به صدمات جسمی مهم شود.
در صورت تکرار سطوح ۱ یا ۲ در یک فرد، نیاز به تنظیمات رژیم درمانی، مداخلات تغییر رفتاری، و استفاده از تکنولوژی‌های یاری‌کننده برای جلوگیری و تشخیص هیپوگلایسمی احتمالی وجود دارد. تنظیمات و مداخلات این گونه می‌توانند به بهبود کنترل قند خون و جلوگیری از وقوع حوادث جدی کمک کنند.
● در مواقع کاهش قند خون چه بايد کرد؟
درمان هیپوگلایسمی در سطح ۱، به ویژه در افرادی که قادر به خوردن هستند، می‌تواند با استفاده از مواد حاوی گلوکز، شیرینی یا غذا انجام شود. هنگام افت قند خون، مصرف مواد قندی سریع الاثر از جمله نصف لیوان آب میوه، چند قطعه شیرینی، ۳ حبه قند یا آب نبات توصیه می‌شود. مقدار مصرف این مواد اغلب در حدود ۱۵-۲۰ گرم در آغاز است، اما ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد.
پس از ۱۵ دقیقه، سطح قند خون باید مجدداً اندازه‌گیری شود. اگر هنوز زیر ۷۰ باشد، مصرف ۱۵-۲۰ گرم دیگر قند تا رسیدن به سطح بالای ۷۰ توصیه می‌شود. اما باید توجه داشت که پس از مصرف مواد قندی سریع الاثر، مصرف مواد قندی با اثر طولانی یا یک وعده غذایی کامل نیز به همراه باشد. این اقدام برای جلوگیری از احتمال کاهش دوباره قند خون انجام می‌شود.
مواد قندی با اثر طولانی شامل یک ساندویچ، یک میوه، بیسکویت یا یک وعده غذایی کامل می‌باشند.درمان سطح ۲ یا قند خون زیر ۵۴ و سطح ۳ برای افراد در ریسک، اگر درمان وریدی ممکن نباشد، از گلوکاگون زیرجلدی یا عضلانی (۱ میلی‌گرم در بزرگسالان) به ویژه در مبتلایان به دیابت نوع ۱ مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آشنایی با عوامل قند خون پایین
درمان تزریقی
گلوکاگون به صورت استنشاقی یا به صورت محلول ثابت (تزریقی) می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد، ولی نکته مهم این است که استفاده از آن نیاز به دقت و تجویز توسط متخصصین مراقبت بهداشتی دارد. اگر بیمار قادر به خوردن نباشد، نیاز به درمان تزریقی و وریدی مطابق با توصیه‌های پزشک خواهد بود.یکی از راههای درمانی در این موارد، تزریق گلوکز وریدی (۵۰% Dextrose) به میزان ۲۵ تا ۱۰ گرم است.
سپس، انفوزیون گلوکز آغاز می‌شود و سطح گلوکز پلاسما به‌طور مداوم نظارت می‌شود. تزریق گلوکز به صورت ابتدایی با نرخ تزریق سریع انجام شده و سپس به تدریج با نرخ ادامه‌ای ادامه پیدا می‌کند. تا زمانی که سطح گلوکز پلاسما به بالای ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر برسد، هر ۱۵ دقیقه گلوکز خون باید چک شود.
استفاده از تزریق سریع یا فراوان دکستروز ۵۰% ممکن است به افراز سندروم هایپراسمولار منجر شود و استفاده طولانی مدت و مکرر از سرم، به خصوص اگر سطح قند خون بسیار بالا باشد، ممکن است به هیپوکالمیا منجر شود.در صورتی که تزریق گلوکز ۵۰% از وریدهای مرکزی انجام شود، لازم است مواد مورد نیاز به دقت و با سرعت کم و اهسته تزریق شوند. این اقدام به جلوگیری از ایجاد سندروم هایپرتونیک کمک می‌کند
هیپوگلیسمی یا کاهش قند خون:
هیپوگلیسمی یا کاهش قند خون می‌تواند باعث ظهور علائم و نشانه‌های مختلف شود، که ممکن است از سطوح ملایم تا حاد تغییر کند. در زیر، سه مرحله اصلی هیپوگلیسمی توضیح داده شده‌اند:
مرحله ۱ – قند خون کمتر از ۷۰: در این مرحله، علائم ممکن است شامل بیقراری و اضطراب، عرق سرد، طپش قلب، لرزش بدن، خستگی، احساس گرسنگی، و پوست رنگ پریده باشند. افراد ممکن است احساس ناراحتی کلی داشته باشند و سطح هوشیاری آنها هنوز حفظ شده باشد.
مرحله ۲ – قند خون کمتر از ۵۴: در این مرحله، سطح قند خون به حدی پایین می‌آید که علائم نوروگلایسمیک (علائم عصبی) ظاهر می‌شوند. با این حال، مریض هنوز هوشیار است. علائم این مرحله ممکن است شامل تاری دید، تعریق بیش از حد، لرزش، اضطراب، و تپش قلب باشند.
مرحله ۳ – مریض بیهوش: در این مرحله، کاهش سطح هوشیاری به حدی است که مریض بیهوش می‌شود. این وضعیت ممکن است با تاری دید شدید، اختلال در حرکت و هماهنگی حرکتی، تعریق شدید، تپش قلب نامنظم، و در نهایت از دست دادن هوشیاری همراه باشد.
در هر مرحله از هیپوگلیسمی، اقدامات فوری برای افزایش سطح قند خون و جلوگیری از ادامه کاهش سطح هوشیاری بسیار حائز اهمیت هستند. اگر شما یا کسی دیگر علائم هیپوگلیسمی را تجربه کنید، حتماً با یک متخصص مراقبت بهداشتی یا پزشک تماس بگیرید.
درمان هیپوگلیسمی:
درمان هیپوگلیسمی بسیار حیاتی است و نیاز به توجه فوری دارد. در ادامه، روشهای درمانی برای مواجهه با هیپوگلیسمی شرح داده شده‌اند:
اگر فرد هوشیار است:
- به فرد مقداری کربوهیدرات سریع جذب را تزریق کنید. به عنوان مثال، یک قاشق غذاخوری عسل، یک قاشق غذاخوری آب مربا، یک قاشق غذاخوری شکر حل شده در یک لیوان آب، یا نصف لیوان نوشابه یا آبمیوه بازاری.
- بعد از اعطای مقدار کربوهیدرات، ۱۵ دقیقه صبر کنید و سپس سطح قند خون را مجدداً اندازه گیری کنید. اگر به بالای ۷۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر نرفت، مرحله بالا را تکرار کنید.
- اگر سطح قند خون به بالای ۷۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر رسید، باید یک وعده غذایی حاوی کربوهیدرات دیر جذب به فرد داده شود.
اگر فرد بیهوش است:
- در منزل، اگر فرد وزنش کمتر از ۳۰ کیلوگرم باشد، نصف آمپول گلوکاگون را زیر جلد تزریق کنید. در صورت نداشتن گلوکاگون، می‌توانید ویال دکستروز ۵۰ درصد را تزریق کنید.
- اگر وزن فرد بیش از ۳۰ کیلوگرم باشد، ۱ عدد آمپول گلوکاگون را زیر جلد تزریق کنید. در صورت عدم دسترسی به گلوکاگون، می‌توانید از ویال دکستروز ۵۰ درصد استفاده کرده و در صورت نداشتن آن، به سرعت با اورژانس تماس بگیرید.
- برای افراد بیهوش، هر ۱۵ دقیقه یکبار سطح قند خون را اندازه گیری کنید تا به بالای ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر برسد.
توجه: در هر صورت، اگر مریض بیهوش است یا درمان خودکار به دلیل ناکافی بودن یا عدم تاثیربخشی ممکن است، حتماً با اورژانس تماس بگیرید یا به بیمارستان انتقال دهید.
ورزش و فعالیت فیزیکی وهایپوگلایسمی
ورزش و فعالیت فیزیکی در بیماران دیابتی نقش مهمی دارد، اما نیاز به مدیریت دقیق قند خون در طول فعالیت فیزیکی دارد. در زیر تأثیر ورزش بر قند خون بیماران دیابتی و نکات مهم مدیریتی آورده شده‌اند:
تأثیر ورزش بر قند خون:
- افت قند خون: فعالیت فیزیکی باعث افت قند خون می‌شود، زیرا عضلات برای فعالیت به گلوکز نیاز دارند و برای این منظور از قند خون استفاده می‌کنند.
- حساسیت به انسولین: ورزش باعث افزایش حساسیت به انسولین می‌شود که می‌تواند به بهبود کنترل قند خون کمک کند.
نکات مدیریتی:
- تنظیم داروها: اگر بیمار از انسولین یا داروهای دیگر برای کنترل قند خون استفاده می‌کند، ممکن است نیاز به تنظیم داروها داشته باشد. این تنظیمات بستگی به میزان و شدت ورزش، زمان انجام ورزش، و دیگر عوامل دارد.
- خوردن قبل از ورزش: اگر قند خون قبل از ورزش زیر ۹۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است، خوردن مقداری کربوهیدرات قبل از ورزش می‌تواند افت قند خون شدید جلوگیری کند.
- اندازه‌گیری قند خون: پیش و پس از ورزش، بهبود کنترل قند خون را بررسی کنید. این می‌تواند کمک کند تا تنظیمات دارویی و تغییرات در رژیم غذایی صحیح انجام شود.
- توجه به شدت و مدت زمان ورزش: شدت و مدت زمان ورزش نقش مهمی در تأثیرات آن بر قند خون دارد. برنامه‌ریزی ورزش با مشاوره پزشک یا متخصص تغذیه مفید است.
- انجام ورزش با پزشک: قبل از شروع هر برنامه ورزشی جدید، مشاوره با پزشک و تیم درمانی اهمیت دارد.
بیماران دیابتی باید همواره تغییرات در قند خون خود را نظارت کنند و در صورت نیاز، تنظیمات را با پزشک خود مطرح کنند.
مطالب مرتبط :
مطلب به درد بخوری بود
نویسنده این متن کیه؟
احسنت عالی بود
بازم درمورد این موضع مطلب بزارین
قیمت مشاورتون چقدره؟
شادکام و سلامت باشید
چرا اینقد کم؟