بیماری قارچ سیاه (موکورمیکوزیس): علائم، علل و درمان: موکورمیکوزیس که با نام قارچ سیاه نیز شناخته می‌شود، یک عفونت قارچی نادر اما جدی است که توسط گروهی از قارچ‌های کپکی به نام موکورمیست‌ها ایجاد می‌شود. این قارچ‌ها در محیط اطراف ما، از جمله خاک، گیاهان، میوه‌های در حال پوسیدگی و مواد آلی در حال تجزیه یافت می‌شوند.
علل و عوامل خطر قارچ سیاه
قارچ سیاه معمولاً در افراد سالم بیماری‌زا نیست، اما در کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، می‌تواند باعث عفونت‌های شدید شود.
عوامل خطر شامل:
✅ دیابت کنترل‌نشده (به‌ویژه در افرادی که دچار کتواسیدوز دیابتی هستند)
✅ افرادی که به‌تازگی از کووید-۱۹ بهبود یافته‌اند، به‌ویژه آن‌هایی که استروئید یا اکسیژن‌درمانی دریافت کرده‌اند
✅ بیماران سرطانی یا افراد تحت شیمی‌درمانی
✅ کسانی که پیوند عضو یا پیوند مغز استخوان انجام داده‌اند
✅ افراد دارای نقص ایمنی (مانند بیماران مبتلا به ایدز)
✅ مصرف طولانی‌مدت کورتیکواستروئیدها (مانند دگزامتازون و پردنیزولون)
✅ استفاده طولانی از ونتیلاتور یا بستری بودن در ICU
✅ بیماران دچار سوختگی شدید یا زخم‌های عمیق پوستی
راه‌های انتقال و گسترش عفونت
قارچ‌های موکورمیست معمولاً از طریق استنشاق اسپورهای قارچی وارد بدن می‌شوند و بر سینوس‌ها و ریه‌ها تأثیر می‌گذارند. همچنین، از طریق زخم‌های باز، بریدگی‌ها، سوختگی‌ها یا جراحی‌های پوستی می‌تواند وارد بدن شود.
انواع و علائم قارچ سیاه
۱٫ موکورمیکوزیس سینوسی-چشمی-مغزی (Rhino-Orbital-Cerebral Mucormycosis)
این نوع، شایع‌ترین شکل قارچ سیاه است و معمولاً در افراد دیابتی یا بیماران کرونایی دیده می‌شود.
✔ علائم:
- احتقان شدید بینی و سینوس‌ها
- تورم و درد در اطراف چشم‌ها و صورت
- تغییر رنگ پوست به سیاه یا کبود شدن اطراف بینی و دهان
- افتادگی پلک، کاهش بینایی یا حتی نابینایی کامل
- سردرد شدید و تب بالا
- درد شدید در صورت و بی‌حسی
۲٫ موکورمیکوزیس ریوی (Pulmonary Mucormycosis)
🔴 این نوع در بیماران کرونایی و افراد با سیستم ایمنی ضعیف دیده می‌شود و می‌تواند کشنده باشد.
✔ علائم:
- تب شدید و مداوم
- تنگی نفس و سرفه همراه با خون
- درد شدید قفسه سینه
- ضعف و خستگی شدید
۳٫ موکورمیکوزیس پوستی (Cutaneous Mucormycosis)
🔴 این نوع در افراد دارای زخم‌های باز یا سوختگی‌ها ایجاد می‌شود.
✔ علائم:
- ایجاد زخم‌های سیاه و دردناک روی پوست
- قرمزی و تورم شدید در اطراف زخم‌ها
- خروج ترشحات بدبو از محل عفونت
۴٫ موکورمیکوزیس دستگاه گوارش (Gastrointestinal Mucormycosis)
🔴 در نوزادان نارس، بیماران سرطانی و افراد دارای سوءتغذیه شایع‌تر است.
✔ علائم:
- درد شدید شکم
- استفراغ خونی
- اسهال همراه با خون
۵٫ موکورمیکوزیس منتشر (Disseminated Mucormycosis)
🔴 این نوع شدیدترین شکل قارچ سیاه است و زمانی اتفاق می‌افتد که عفونت از طریق خون به چندین عضو مانند مغز، کلیه‌ها و قلب گسترش یابد.
✔ علائم:
- تشنج و کاهش سطح هوشیاری
- نارسایی چند عضو
- کما و مرگ در موارد شدید
تشخیص قارچ سیاه
✅ آزمایش خون و بررسی علائم بالینی
✅ نمونه‌برداری از بافت آلوده (بیوپسی)
✅ **عکسبرداری با **MRI یا CT SCAN (برای بررسی میزان گسترش عفونت در سینوس‌ها، ریه‌ها و مغز)
درمان قارچ سیاه
۱٫ درمان دارویی
🔹 داروهای ضدقارچ قوی مانند آمفوتریسین B (به‌صورت تزریقی در بیمارستان)
🔹 در صورت عدم پاسخ به آمفوتریسین B، از داروهای دیگری مانند پوزاکونازول و ایزوکونازول استفاده می‌شود.
۲٫ جراحی
🔹 برداشتن بافت‌های آلوده و نکروزه (در موارد شدید، ممکن است جراحی‌های گسترده از جمله تخلیه چشم یا بخش‌هایی از بینی و فک لازم باشد.)
۳٫ کنترل عوامل زمینه‌ای
🔹 مدیریت دیابت و کنترل سطح قند خون
🔹 کاهش مصرف استروئیدها در بیماران کرونایی
پیشگیری از قارچ سیاه
✅ کنترل دقیق دیابت و کاهش قند خون
✅ پرهیز از مصرف بی‌رویه استروئیدها (در بیماران کرونایی و سرطانی)
✅ حفظ بهداشت محیط و استفاده از ماسک در مکان‌های آلوده (مثل خاک و فضاهای مرطوب)
✅ تقویت سیستم ایمنی با تغذیه مناسب و مصرف ویتامین‌ها
✅ ضدعفونی کردن زخم‌ها و جلوگیری از تماس با مواد آلوده
موکورمیکوزیس (قارچ سیاه) یک عفونت قارچی نادر اما جدی و خطرناک است که عمدتاً افراد دیابتی، بیماران کرونایی، افراد با ضعف ایمنی و بیماران سرطانی را درگیر می‌کند. تشخیص سریع و آغاز فوری درمان با داروهای ضدقارچ و جراحی برای جلوگیری از گسترش بیماری ضروری است. همچنین، پیشگیری از این بیماری با کنترل دیابت، کاهش مصرف استروئیدها و رعایت بهداشت فردی و محیطی بسیار مهم است.
مطالب مرتبط :
مطلب خوبی بود همکار گرامی
چه مطلب خوبی
aaaaliii bood