همه چیز درباره آنژیوگرافی (Angiography)

همه چیز درباره آنژیوگرافی (Angiography): آنژیوگرافی یک روش تشخیصی است که از اشعه ایکس برای بررسی عروق خونی استفاده می‌کند. از آنجا که رگ‌های خونی در عکسبرداری معمولی به وضوح نشان داده نمی‌شوند، ابتدا باید یک ماده حاجب (رنگ مخصوص) به خون تزریق شود. این ماده، عروق خونی را برجسته می‌کند و به پزشک اجازه می‌دهد تا هر مشکل احتمالی را بهتر ببیند.

تصاویری که در طول آنژیوگرافی تهیه می‌شوند، به نام آنژیوگرام شناخته می‌شوند.

چرا از آنژیوگرافی استفاده می‌شود؟

آنژیوگرافی برای بررسی سلامت عروق خونی و نحوه جریان خون در آن‌ها استفاده می‌شود. این روش می‌تواند به تشخیص یا بررسی چندین مشکل در عروق خونی کمک کند، از جمله:

1. تصلب شرایین (Atherosclerosis):

   • تنگی یا انسداد عروق که می‌تواند باعث حمله قلبی یا سکته مغزی شود.

2. بیماری شریانی محیطی (Peripheral Arterial Disease):

   • کاهش خون‌رسانی به عضلات ساق پا که ممکن است باعث درد یا ناراحتی شود.

3. آنوریسم مغزی (Cerebral Aneurysm):

   • برآمدگی در رگ‌های خونی مغز که می‌تواند به خونریزی مغزی منجر شود.

4. آنژین (Angina):

   • درد قفسه سینه که ناشی از کاهش جریان خون به عضلات قلب است.

5. لخته شدن خون یا آمبولی ریه (Pulmonary Embolism):

   • انسداد شریان‌های ریوی که می‌تواند بسیار خطرناک باشد.

6. انسداد در تأمین خون کلیه‌ها:

   • که ممکن است باعث نارسایی کلیه شود.

استفاده از آنژیوگرافی در برنامه‌ریزی درمان

علاوه بر تشخیص، آنژیوگرافی می‌تواند به پزشکان در برنامه‌ریزی درمان کمک کند. به عنوان مثال:

• بررسی میزان تنگی عروق قبل از جراحی.
• هدایت روش‌های درمانی مانند استنت‌گذاری یا آنژیوپلاستی.

نکات مهم در مورد آنژیوگرافی:

• قبل از انجام آنژیوگرافی، پزشک معمولاً آزمایش خون و ارزیابی حساسیت به ماده حاجب انجام می‌دهد.
• پس از انجام آنژیوگرافی، ممکن است کبودی یا ناراحتی خفیف در ناحیه تزریق ایجاد شود.
• در موارد نادر، عوارضی مانند واکنش آلرژیک به ماده حاجب یا آسیب به رگ‌های خونی ممکن است رخ دهد.

آنژیوگرافی یکی از ابزارهای مهم تشخیصی است که به پزشکان کمک می‌کند تا مشکلات عروق خونی را به‌صورت دقیق شناسایی کنند. این روش در بسیاری از موارد می‌تواند نجات‌بخش باشد و از بروز مشکلات جدی مانند حمله قلبی یا سکته مغزی جلوگیری کند.

آنچه در طول آنژیوگرافی اتفاق می‌افتد

آنژیوگرافی معمولاً در بخش رادیولوژی یا اشعه ایکس بیمارستان انجام می‌شود. بیمار معمولاً بیدار است اما ممکن است برای آرامش بیشتر دارویی به نام آرام‌بخش دریافت کند.

مراحل انجام آنژیوگرافی:

1. آماده‌سازی بیمار:

   • بیمار روی یک تخت مخصوص اشعه ایکس دراز می‌کشد.
   • یک برش کوچک در رگ (معمولاً در نزدیکی کشاله ران یا مچ دست) ایجاد می‌شود.
   • از بی‌حسی موضعی برای بی‌حس کردن ناحیه استفاده می‌شود.

2. قرار دادن کاتتر:

   • یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر به نام کاتتر وارد رگ خونی می‌شود.
   • کاتتر با دقت به سمت ناحیه مورد معاینه (مانند قلب) هدایت می‌شود.

3. تزریق ماده حاجب:

   • یک رنگ مخصوص (ماده حاجب) از طریق کاتتر تزریق می‌شود.
   • این ماده باعث می‌شود رگ‌های خونی در تصاویر اشعه ایکس به وضوح دیده شوند.

4. تصویربرداری:

   • یک سری از تصاویر اشعه ایکس گرفته می‌شود تا جریان خون در رگ‌ها بررسی شود.

مدت زمان آنژیوگرافی:

• این آزمایش ممکن است ۳۰ دقیقه تا ۲ ساعت طول بکشد.
• بیمار معمولاً چند ساعت پس از عمل می‌تواند به خانه برود.

انواع آنژیوگرافی:

آنژیوگرافی بسته به محل بررسی به انواع مختلفی تقسیم می‌شود:

1. آنژیوگرافی کرونری:

   • برای بررسی قلب و عروق کرونر
   • معمولاً در بیماران با درد قفسه سینه یا احتمال بیماری قلبی انجام می‌شود.

2. آنژیوگرافی مغزی:

   • برای بررسی رگ‌های خونی داخل و اطراف مغز
   • معمولاً برای تشخیص آنوریسم یا سکته مغزی استفاده می‌شود.

3. آنژیوگرافی ریوی:

   • برای بررسی رگ‌های خونی تأمین‌کننده ریه‌ها
   • مفید در تشخیص آمبولی ریه

4. آنژیوگرافی کلیوی:

   • برای بررسی رگ‌های خونی کلیه‌ها
   • به منظور تشخیص انسداد یا تنگی رگ‌های کلیه

آنژیوگرافی با تکنولوژی‌های جدید:

1. آنژیوگرافی سی‌تی (CT Angiography):

   • از اسکن توموگرافی کامپیوتری برای ایجاد تصاویر دقیق استفاده می‌شود.

2. آنژیوگرافی MRI:

   • از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی برای بررسی عروق خونی بهره می‌گیرد.

3. آنژیوگرافی فلورسئین (Fluorescein Angiography):

   • مخصوص بررسی عروق خونی چشم است.
   • برای تشخیص بیماری‌های شبکیه مانند رتینوپاتی دیابتی استفاده می‌شود.

آنژیوگرافی یک روش مهم برای تصویربرداری از عروق خونی است که به تشخیص و درمان بیماری‌های مختلف کمک می‌کند. بسته به ناحیه مورد بررسی، انواع مختلفی از آنژیوگرافی وجود دارد. با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته مانند سی‌تی آنژیوگرافی و MRI، دقت تصاویر افزایش یافته است.

خطرات آنژیوگرافی

آنژیوگرافی به‌طور کلی یک روش ایمن و بدون درد است. با این حال، ممکن است برخی عوارض جزئی یا نادر پس از انجام آن رخ دهد.

عوارض شایع (غیر جدی):

این عوارض معمولاً خود به خود بهبود می‌یابند:

1. کبودی:

   • در نزدیکی محل برش، به دلیل ورود کاتتر به رگ خونی.

2. درد:

   • معمولاً در محل تزریق یا برش احساس می‌شود.

3. ایجاد توده یا هماتوم:

   • جمع شدن اندکی خون در نزدیکی برش ممکن است یک توده کوچک ایجاد کند.

عوارض جدی (نادر):

این موارد به ندرت رخ می‌دهند اما می‌توانند خطرناک باشند:

1. واکنش آلرژیک به ماده حاجب:

   • ممکن است شامل راش پوستی، خارش، یا مشکلات تنفسی باشد.
   • در صورت مشاهده هر گونه تنگی نفس یا تورم، باید سریعاً به پزشک مراجعه شود.

2. سکته مغزی:

   • به دلیل لخته شدن خون در طول فرآیند.

3. حمله قلبی:

   • به دلیل مسدود شدن شریان‌های کرونر در حین آنژیوگرافی قلب.

4. آسیب به رگ خونی:

   • ممکن است رگ در محل ورود کاتتر آسیب ببیند یا خونریزی کند.

5. آسیب کلیوی:

   • به علت ماده حاجب تزریقی، به‌ویژه در بیماران با نارسایی کلیه.

مراقبت‌های پس از آنژیوگرافی:

1. استراحت کافی:

   • از فعالیت‌های سنگین به مدت چند روز پرهیز کنید.

2. بررسی محل تزریق:

   • محل برش را از نظر کبودی، تورم یا خونریزی بررسی کنید.

3. نوشیدن مایعات فراوان:

   • به دفع ماده حاجب کمک می‌کند و به سلامت کلیه‌ها کمک می‌کند.

4. گزارش علائم غیرطبیعی:

   • اگر دچار تنگی نفس، درد قفسه سینه، سرگیجه یا ضعف ناگهانی شدید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

اگرچه آنژیوگرافی به‌طور کلی ایمن است، اما مانند هر روش پزشکی دیگری می‌تواند عوارضی به همراه داشته باشد. آگاهی از علائم هشداردهنده و انجام مراقبت‌های پس از عمل می‌تواند به کاهش خطرات کمک کند.

آمادگی برای آنژیوگرافی

آنژیوگرافی یک روش تشخیصی است که نیاز به آمادگی‌های خاصی دارد. برای اطمینان از انجام موفقیت‌آمیز این روش، پزشک ممکن است از بیمار بخواهد قبل از عمل به بیمارستان مراجعه کند.

مراحل آماده‌سازی پیش از آنژیوگرافی:

1. بررسی سوابق پزشکی:

   • پرسش درباره سوابق بیماری‌ها و حساسیت‌ها.
   • اطلاع از هر گونه حساسیت به ماده حاجب یا داروهای آرامبخش.

2. داروهای مصرفی:

   • بررسی داروهایی که بیمار مصرف می‌کند.
   • در صورت نیاز، قطع برخی داروها (مانند رقیق‌کننده‌های خون) قبل از عمل.

3. آزمایش‌های پیش از عمل:

   • انجام معاینه فیزیکی توسط پزشک.
   • آزمایش خون برای ارزیابی سلامت کلی بدن.
   • بررسی عملکرد کلیه‌ها و کبد برای اطمینان از تحمل ماده حاجب.

4. اطلاع‌رسانی به بیمار:

   • توضیح کامل درباره مراحل عمل، خطرات احتمالی و مراقبت‌های بعد از آنژیوگرافی.
   • پاسخ به سؤالات بیمار و رفع هر گونه نگرانی.

آمادگی در روز عمل:

1. ناشتا بودن:

   • در صورت مصرف داروی آرامبخش، بیمار باید چند ساعت قبل از عمل از خوردن و آشامیدن خودداری کند.

2. همراه داشتن یک فرد مطمئن:

   • بیمار باید فردی را به عنوان همراه با خود داشته باشد زیرا پس از مصرف آرامبخش یا انجام عمل، رانندگی و بازگشت به خانه به تنهایی مجاز نیست.

موارد مهم قبل از آنژیوگرافی:

1. حذف زیورآلات و اشیاء فلزی:

   • اشیاء فلزی مانند گردنبند و دستبند ممکن است در کیفیت تصاویر اشعه ایکس تداخل ایجاد کنند.

2. پوشیدن لباس‌های راحت:

   • بهتر است لباس راحت و گشاد بپوشید تا بعد از عمل احساس ناراحتی نکنید.

3. مصرف مایعات به میزان کافی:

   • اگر ناشتا بودن ضروری نیست، مصرف آب می‌تواند به آبرسانی بدن کمک کند.

پس از آنژیوگرافی:

• به دلیل آرامبخش مصرفی، بیمار ممکن است احساس خواب‌آلودگی داشته باشد.
• استراحت کافی در خانه و خودداری از فعالیت‌های سنگین توصیه می‌شود.
• در صورت مشاهده هر گونه علائم غیرعادی مانند درد شدید، خونریزی، یا مشکلات تنفسی، فوراً با پزشک تماس بگیرید.

آمادگی مناسب قبل از آنژیوگرافی می‌تواند به کاهش خطرات و بهبود نتیجه عمل کمک کند. رعایت توصیه‌های پزشکی و توجه به نکات ایمنی از اهمیت بالایی برخوردار است.

اقدامات بعد از آنژیوگرافی

پس از انجام آنژیوگرافی، بیمار به بخش مراقبت منتقل می‌شود تا به وضعیت عمومی او نظارت شود. در این مرحله، مراقبت‌های خاصی انجام می‌شود تا از بروز مشکلات جلوگیری شود.

مراحل مراقبت پس از آنژیوگرافی:

1. استراحت در بخش مراقبت:

   • بیمار باید چند ساعت بی‌حرکت بماند، به‌ویژه اگر از کشاله ران به عنوان محل ورود استفاده شده باشد.
   • این اقدام برای جلوگیری از خونریزی در محل برش ضروری است.

2. کنترل علائم حیاتی:

   • پرستاران به‌صورت منظم ضربان قلب، فشار خون و وضعیت تنفسی را بررسی می‌کنند.
   • پایش دقیق برای شناسایی هرگونه علائم خونریزی یا هماتوم در محل برش انجام می‌شود.

3. مصرف مایعات:

   • برای کمک به دفع ماده حاجب از بدن، مصرف مایعات کافی توصیه می‌شود.

مراقبت‌های خانگی پس از ترخیص:

1. استراحت کافی:

   • بیمار باید از انجام فعالیت‌های سنگین و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کند.
   • در صورت بروز درد یا ناراحتی، از مسکن‌های تجویز شده استفاده کند.

2. مشاهده علائم هشدار:

   • در صورت بروز علائمی مانند خونریزی، درد شدید، تب، تغییر رنگ اندام یا تورم زیاد، فوراً به پزشک مراجعه شود.

3. رانندگی و بازگشت به فعالیت‌های عادی:

   • بهتر است حداقل ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از عمل از رانندگی خودداری شود.

نتایج آنژیوگرافی:

• در برخی موارد، نتایج اولیه ممکن است قبل از ترخیص به بیمار اعلام شود.
• با این حال، تصاویر اشعه ایکس ممکن است نیاز به بررسی دقیق‌تر داشته باشند و نتایج نهایی پس از چند هفته اعلام شوند.

توصیه‌های مهم:

1. از لمس یا ماساژ محل برش خودداری کنید.
2. از خیس کردن محل زخم در ۲۴ ساعت اول بپرهیزید.
3. در صورت تورم یا کبودی خفیف، بالا نگه داشتن عضو می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.

مراقبت‌های مناسب پس از آنژیوگرافی می‌تواند به پیشگیری از عوارض و بهبود سریع‌تر کمک کند. در صورت بروز هرگونه مشکل یا علائم غیرطبیعی، بهتر است به سرعت با پزشک تماس بگیرید.

سایت خدمات پرستاری در منزل همراه شما برای هر بیماری و هر نیازی که باشد پرستاران خاص خود را دارد تا تخصصی ترین و بهترین اقدامات را به شما ارائه دهند. خدماتی نظیر پرستار بیمار در منزل ، پرستار کودک و نوزاد در منزل ، پرستار سالمند در منزل و…. . جهن مساوره رابگان با کارشناسان ما تماس بگیرید.

مطالب مرتبط :