آشنایی با حمله ی پانیک و راههای درمان آن : حمله پانیک عبارتست از برانگیختگی فیزیولوژیک که ناگهانی یا در جواب به رویارویی با ۱ وضعیت وحشت زا (یا حتی فکر در مورد آن) به وجود می آید. پانیک اتک یکی از بدترین و وحشتناک ترین تجربه هایی میباشد که بشر در طول عمرش می تواند داشته باشد.
نخستین حمله معمولاً اثراتی دلخراش از قبیل حس تنهایی و اضطراب شدید انتظاری برای وقوع حملات بعدی برای فرد مبتلا به دنبال دارد. گاهی هم حمله پانیک در خواب رخ می دهد که منجر به بیدار شدن ناگهانی فرد از خواب و تجربه وحشت و علائم پانیک می گردد. متاسفانه در برخی موارد حمله عصبی پانیک عود می کند و مکرراً رخ میدهد.
علائم جسمانی که در حمله عصبی ظاهر میشوند عبارتند از:
-بالا رفتن ضربان قلب
-احساس فشار در قفسه سینه یا کوتاه شدن تنفس
-احساس خفگی، تنگی نفس، غش
-تعریق
-لرزش
-کرختی یا گزگز و مورمور در دست و پا یا سایر قسمت‌های بدن
-سرگیجه یا احساس سبکی سر
حالت تهوع یا ناراحتی معده
-احساس گرگرفتگی یا سردی یا گرمی
حمله پانیک چیست؟
هم چنین واکنش روانشناختی که غالباً با این علائم همراه هستند عبارتند از:
احساس غیر واقعی بودن یا از خود جدا شدن
تمایل شدید برای فرار از موقعیت و ترس از دیوانه شدن و از دست دادن کنترل
ترس از مردن یا انجام عملی که از کنترل فرد خارج باشد
بیش بخوانید: افسردگی چیست (علت، علائم، انواع، تشخیص و درمان افسردگی)
علت درست کردن حمله عصبی
حمله عصبی می تواند زیاد ترسناک و ناخوشایند باشد اما ابداً خطرناک نیست. حملات پانیک بر پایه واکنش حمله-فرار پایه ریزی شده که مختص همه پستانداران از جمله انسان میباشد. یعنی هنگامی ۱ پستاندار در معرض خطری تهدیدکننده حیات قرار گرفت یا فرار میکند و یا به منبع خطر حمله مینماید، این لازمه بقای حیوانات میباشد.(آشنایی با حمله ی پانیک و راههای درمان آن)
فرض نمایید اتومبیل شما روی ریل راه آهن خاموش شده در حالیکه قطاری هم وقت در حالا نزدیک شدن به شما است. در این حالت شما ترشح آدرنالین خواهید داشت که به واسطه آن وحشتی شما را فرا میگیرد. شما پایان تلاش خود را برای فرار از موقعیت خواهید نمود. برای این فرار بدن شما تغییراتی ضروری دارد مثل:
بالا رفتن ضربان قلب
زیاد شدن شدت تنفس
سفت شدن عضلات
انقباض عروق و کم شدن جریان خون به دست و پاها
بالا رفتن جریان خون به عضلات
آزادسازی قند ذخیره شده در کبد به جریان خون
زیاد شدن میزان تعریق
پایان این اتفاقات در جهت قویتر نمودن شما برای فرار از موقعیت انجام میشود. اگر این واکنش ها به حد کافی شدید یا سریع نباشد امکان دارد حیات شما به خطر افتد.به موقعیت های مشابه در زندگی خود فکر نمایید.
ضرب‌المثلی هست که می‌گوید: ترس برادر مرگه اتفاقا همراهی این ۲ مقوله را در یکی از اختلالات روانپزشکی داریم به نام اختلال پانیک از شما می‌خواهم یک لحظه تصور نمایید که الان دارید می‌میرید و همراه این مسئله، یک‌سری ناراحتی‌هایی همچون تپش قلب و احساس خفگی دارید.
وحشتناک نیست؟ تصور نمایید که مبتلایان به حمله عصبی امکان دارد روزی چند بار این احساسات رو تجربه کنند برای همین بعضی‌ها می‌گویند حمله پانیک وحشتناک‌ترین بیماری روان میباشد حال که خودتان را جای آن‌ها گذاشتید و دارید بخشی از رنجی که میکشند را، فقط به آن فکر می‌کنید، بقیه علائم این بیماری را هم بخوانید. این علائم در قالب حمله‌های حدود ۲۰ دقیقه‌ای بوسیله مریض تجربه میشود.
نحوه عملکرد مغز در حمله ی پانیک
در پانیک اتک بدن شما صحیح مشابه مورد فوق عمل میکند. آنچه که حمله عصبی پانیک را متمایز کرده و سازگاری با آن را دشوار می سازد، این میباشد که این واکنش ها در غیاب خطر آشکار رخ میدهد. شما گیج می بشوید که چرا این واکنش ها برای شما رخ داده میباشد. بنابراین مغز شما از موقعیت سوء برداشت کرده و خیال میکند واقعه ای تهدید کننده حیات در درون بدن در جریان میباشد.
یعنی فکر میکند “حالا که خطری در بیرون وجود ندارد لابد در درون بدن من خطری مرا تهدید میکند.” در جواب به تپش قلب: “من دارم سکته می کنم.” یا “من دارم می میرم.” در جواب به احساس خفگی: “من دارم خفه می شم.” یا “نفسم داره قطع می شه.” در جواب به سرگیجه: “من دارم بیهوش می شم.”
در جواب به احساس غیر واقعی بودن: “من دارم دیوونه می شم.” این ها اساس کار درمان شناختی رفتاری میباشد که یکی از درمان های موثر حمله پانیک محسوب میشود..(آشنایی با حمله ی پانیک و راههای درمان آن)
عوامل تشدیدکننده حملات پانیک
اجازه دهید تا این عوامل را به ۲ دسته تقسیم کنم:
یکی عوامل استرس زای کلی که سبب شعله ور شدن اختلالات روانپزشکی می شود مثل: طلاق، ازدواج، مهاجرت، شکست عشقی و… اینها عوامل استرس زایی هستند که سبب رو آمدن اختلالات روانپزشکی در افراد مستعد می گردند طبعاً پانیک هم یکی از این اختلالات میباشد.
دسته دوم عواملی هستند که اختصاصاً سبب تشدید یا شعله ور شدن حملات عصبی می شوند.
برای این که این عوامل را شناسایی کنیم میبایست به مکانیسم پانیک نگاهی بیندازیم. در حمله پانیک علائم جسمانی به عنوان سرنخها و آغازکننده های ترس عمل می کنند و با ورود به سیکل معیوب، شدت این علائم و پیرو آنان وحشت زیاد شدن می یابد تا ۱ حمله عصبی پانیک پایان عیار را رقم بزنند.
نتیجه ای که می توان از این مکانیسم گرفت این میباشد که هر عاملی که ۱ احساس جسمانی که سبب برانگیختن ترس می گردد را می توان بعنوان عامل تشدیدکننده پانیک به حساب آورد. مثلاً ورزش نمودن چون سبب زیاد شدن ضربان قلب می شود، مصرف برخی داروها که عوارض جسمانی دارند، برخی خوراکیها مثل قهوه که امکان دارد سیستم سمپاتیک رافعال کنند و هرگونه هیجانی امکان دارد آغاز یا تشدیدکننده حملات عصبی باشند.
درمان پانیک اتک چطور است؟
خبر پسندیده این میباشد که این بیماری یکی از کوک‌پذیرترین فالشهای روان آدمیزاد میباشد و این که هیچکس تابحال در اثر پانیک اتک نمرده میباشد. اما اکثر آدم‌ها هنگامی حمله سراغشان می‌آید، اورژانس را خبر می‌کنند یا خودشان را به‌سرعت به بیمارستان می‌رسانند حتی گاهی بعضی از مریض‌ها پا به فرار می‌گذارند و از موقعیتی که هستند دور میشوند یا بعضی‌ها ذیل گریه می‌زنند.
هرچه که هست تجربه‌ی زیاد وحشتناک و رنج‌‌آوریست. در برخی از مواردِ حملات پانیک مصرف دارو ضروری خواهد بود. اگر شدت و فرکانس حملات فراوان میباشد به طوریکه در شغل، روابط بین فردی یا خواب شما تاثیر گذاشته و یا زندگی شما را فلج کرده میباشد، از مصرف دارو تحت پیشنهاد روانپزشک خود غافل نباشید.
در این موارد معمولا روانپزشک از داروهای ضد افسردگی و آرامبخش برای درمان پانیک بهره خواهد برد (همیشه یادتان باشد نگرانی های خود در خصوص داروها را صمیمانه با پزشکتان در میان بگذارید).(آشنایی با حمله ی پانیک و راههای درمان آن)
درمان غیر دارویی پانیک
خبر پسندیده این میباشد که برای درمان پانیک بدون دارو شما می توانید سازگاری با این حملات را یاد بگیرید. اگر تغییراتی را در سبک زندگی خود اعمال نمایید در طول وقت می توانید شدت و فرکانس حملات خود را کاهش بدهید. برخی از این تغییرات عبارتند از:
تمرین منظم آرامسازی عمیق
برنامه ورزشی منظم
حذف محرکها از رژیم غذایی (به خصوص کافئین، شکر و نیکوتین)
فراگیری اذعان و بیان احساسات، به خصوص خشم و ناراحتی
اتخاذ خود-گویه و باورهای بنیادینی که نگرشی مقبول تر و صلح آمیز به زندگی را برای شما به ارمغان می آورند.
این ۵ تغییر که ذکر شد برای افراد مختلف متفاوت خواهد بود.
درمان غیر دارویی پانیک
رواندرمانی پانیک
روش درمان پانیک بدون دارو، رواندرمانی میباشد که در کنار درمان دارویی پانیک برای پیشگیری و کم شدن حملات در آینده روشی کارآمد میباشد. بیشترین شواهد علمی درباره رواندرمانی اختلال پانیک، مربوط به روش شناختی-رفتاری میباشد. البته که این روش برای سایر اختلالات روانپزشکی مثل افسردگی هم اثربخشی بالایی دارد.
در این روش تمرکز درمانگر روی شناخت و رفتار مریض در خصوص علائم جسمانی و اضطراب میباشد و با شناسایی افکار ناکارآمد و اصلاح آنان، احساسات و پیرو آن رفتار مریض تغییر می یابد. پایه این درمان آموزش دقیق اختلال پانیک به مریض و اطمینان بخشی از بی خطر بودن علائم حمله پانیک میباشد.
شناسایی عوامل تشدید کننده و یاری به مریض جهت مدیریت آنان بخش مهم بعدی این روش از درمان میباشد که به مریض یاری می کند تا به سیکل معیوب و در نتیجه حمله پایان عیار ورود نکند و رفتارهایی مثل مصرف داروهای آرامبخش، فرار و فریاد و مراجعه به اورژانس حین حمله به رفتارهای جایگزین و کارآمد تبدیل گردد..(آشنایی با حمله ی پانیک و راههای درمان آن)
آیا می توان از حمله عصبی پیشگیری کرد؟
یکی از مهم ترین راهکارهایی که به افراد مبتلا به اختلال پانیک نظر می شود شناسایی عوامل برانگیزاننده پانیک و روش های مدیریت آنهاست. برای پیشگیری از حملات پانیک میبایست به سرفصل قبلی مراجعه و یکبار دیگر روی مکانیسم و عوامل به وجودآورنده آن تأمل کرد..(آشنایی با حمله ی پانیک و راههای درمان آن)
اولاً به پایان افراد مستعد اختلالات روانپزشکی و از جمله پانیک توصیه می شود اگر استرسی در قبل رو دارند به روانپزشک خود مراجعه و موضوع را با وی در میان بگذارند. (این موضوع خود اهمیت توانایی قبل بینی وقایع در زندگی را یادآور می شود.) دکتر خود میداند که با چه تمهیداتی از عود یا آغاز پانیک یا اختلالات دیگر پیشگیری نماید.
روش دوم پیشگیری توسط مدیریت عوامل برانگیزاننده حمله میباشد که درمانگر به تفصیل در درمان شناختی رفتاری پانیک به آن میپردازد. به عنوان مثال شناسایی آغازکننده های سیکل معیوب و روش های شکستن سیکل و خارج شدن از آن تا به یک حمله پایان عیار مبدل نشود. پس جواب به سوال «آیا می توان از حمله عصبی پیشگیری کرد؟» بله میباشد، منتها با یاری ۱ متخصص
مطالب مرتبط :