مراقبت های لازم بعد از پیوند کبد : عمل جراحی موثرترین درمان در سرطان کبد اولیه (سرطانی که از کبد آغاز شده است) میباشد. سرطان کبد که به عنوان کارسینوم هپاتوسلولار (hepatocellular) هم شناخته می شود، در برخی شرایط نیاز به جراحی دارد. نوع جراحی بستگی به تعداد تومورها و گستردگی آسیب دیدگی کبد در اثر بیماری مزمن کبدی دارد. تنها تعداد کمی از بیماران سرطان کبد میتوانند عمل جراحی انجام بدهند.
آشنایی با مراقبت های لازم بعد از پیوند کبد
انواع عمل جراحی کبد برای درمان سرطان
برداشتن بخشی از کبد
برداشتن کامل کبد و پیوند زدن ۱ کبد نو
جراح مشخص می کند آبا عمل جراحی کبد برای شما متناسب میباشد یا ۹٫
پیوند کبد در چه صورتی انجام میشود؟
متداولترین علت نیاز به پیوند کبد ، بیماری کبدی میباشد که خیلی قبل رفته میباشد و با درمانهای دیگر نمیتوان عملکرد کبد را برقرار کرد. در بیماران سرطان کبد، انجام پیوند کبد فقط در برخی افراد متناسب میباشد.(مراقبت های لازم بعد از پیوند کبد)
شرایط ضروری برای پیوند کبد در بیماران سرطان کبد:
۱ تومور با قطر پنج سانتیمتر یا کمتر وجود دارد
۱ تومور بین پنج تا هفت سانتیمتر وجود دارد ولی ظرف ۶ ماه گذشته رشد نکرده میباشد
حدکثر پنج تومور با قطر سه سانتیمتر یا کمتر وجود دارند
شرایط مریض برای پیوند کبد میبایست خیلی متناسب باشد. ۱ گروه پزشکی وضعیت شما را به دقت ارزیابی می کنند تا مطمئن شوند این درمان برای شما متناسب میباشد. هم چنین دکتر میبایست مطمئن شود سلولهای سرطانی گسترش نیافته اند.امکان دارد ماهها در صف انتظار دریافت کبد بمانید تا ۱ اهدا کننده برایتان پیدا شود.
در این مدت درمانهای دیگر به کنترل سرطان یاری می کنند. گاهی اوقات سرطان امکان دارد پیشرفت کرده و دیگر امکان پیوند کبد نباشد.امکان دریافت بخشی از کبد ۱ فرده اهدا کننده زنده هم وجود دارد. این روش نو تنها در برخی مراکز درمانی در دنیا، قابل انجام میباشد. اهدا کننده عمل جراحی انجام می دهد تا ۱ لوب کبد او برداشت شود و بعدا کبد سرطانی مریض برداشته شده و این تکه کبد به مریض پیوند میشود.
پس از پیوند میبایست داروهای سرکوب کننده ایمنی تا آخر عمر مصرف نمایید تا بدنتان کبد نو را پس نزند.
بهبودی پس از پیوند کبد چطور است؟
مدت وقت زیادی طول میکشد تا پس از پیوند کبد به طور کامل بهبود یابید. این بستگی به وضعیت سلامتی تان هم دارد. امکان دارد ماهها وقت ببرد تا بتوانید به فعالیت های روزمره تان برگردید. در این زمینه میبایست با دکتر خود صحبت نمایید.(مراقبت های لازم بعد از پیوند کبد)
عمل جراحی برداشتن بخشی از کبد در چه گونه انجام میشود؟
فقط ۱ تومور یا تعداد محدودی تومور دارند ولی سیروز کبدی ندارند یا در مراحل اولیه سیروز هستند.جراح بخشی از کبد را سرطان در آن قرار دارد برمیدارد. مقداری که برداشته می شود بستگی به اندازه و محل تومور دارد. امکان دارد فقط بخش کوچکی از کبد برداشته شود و یا ۱ لوب کامل آن برداشته شود که در این گونه به آن، همی هپاتکتومی (hemi-hepatectomy) میگویند.
بخش باقی مانده کبد پس از عمل میتواند بر آسیب وارد شده غلبه کرده و آغاز بکار بکند. معمولا عوارض جانبی بلند مدت پس از عمل جراحی برداشتن بخشی از کبد، دیده نمیشود. چون کبد باقی مانده میتواند دوباره رشد بکند و بزرگتر شود و همانند گذشته کار بکند.
دوره بهبودی پس از عمل جراحی برداشتن بخشی از کبد چطور است؟
معمولا ۴ تا ۶ هفته طول میکشد تا کبد رشد کرده و بزرگتر شود و همانند گذشته کار بکند. نیازی نیست در این مدت در بیمارستان بمانید.در برخی از بیمارستانها، این عمل با لاپاراسکوپی گونه می گیرد که در آن به جای برش باز و بزرگ، چند سوراخ کوچک درست کردن می شود. لاپاراسکوپی کم تهاجمی تر میباشد و دوره بهبودی در آن کوتاهتر میباشد. برخی افراد امکان دارد همزمان با این جراحی، ابلیشن تومور هم انجام دهند که در آن از حرارت برای تخریب سلولهای سرطانی استفاده می شود.
شرایط و آمادگی قبل از عمل جراحی کبد چطور است؟
اگر سیگاری هستید میبایست قبل از جراحی سیگار را کنار بگذارید. سیگار خطر عوارض (مانند عفونت سینه) را زیاد شدن می دهد و در التیام زخم اختلال درست کردن می کند.قبل از جراحی آزمایشهایی از شما گرفته می شود تا اطمینان حاصل شود می توانید با موفقیت عمل را پشت سر بگذارید. این آزمایشها معمولا چندر وز قبل از عمل انجام می شوند.
از جمله آنان بررسی عملکرد قلب و ریه میباشد.احتمالا متخصص بیهوشی شما را میبیند، وضعیت شما را بررسی می کند و توصیه های ضروری را به شما میگوید.هر سوالی دارید از پرستار بپرسید.معمولا برای جراحی میبایست در صبح روز عمل حاضر بشوید. جورابهای تنگ و فشاری مخصوصی به نام جوراب ضد آمبولی به شما داده می شود تا قبل از جراحی و پس از آن بپوشید. علت پوشیدن آن جلوگیری از تشکیل لخته در پاهاست.
تسریع دوره نقاهت پس از عمل جراحی کبد
برخی از مراکز درمانی برنامه تسریع ریکاوری را برای برخی از جراحی ها انجام میدهند. هدف از این برنامه کاهش طول مدت بستری در بیمارستان و یاری به بهبودی سریعتر مریض میباشد. مثلا امکان دارد برنامه غذایی خاصی به شما داده شود یا ورزشهای خاصی به شما آموزش داده شود که قبل از جراحی انجام دهید.(مراقبت های لازم بعد از پیوند کبد)
هم چنین امکان دارد مکملهای خاصی به شما داده شود.هدف از اینکار، رساندن شما به برترین وضعیت سلامتی میباشد. پس از جراحی پرستار به شما یاری می کند از تخت بیرون بیایید و به محض اینکه می توانید ،چیزی بنوشید یا بخورید. تحقیقات نشان داده اند اینکار به بهبودی سریعتر شما یاری می کند.
مراقبتهای پس از جراحی کبد چطور است؟
پس از جراحی برداشتن بخشی از کبد، در اتاق مراقبتهای ویژه (آی سی یو) یا تحت نظارت شدید به مدت ۲۴ ساعت قرار میگیرید. اگر پیوند کبد انجام داده باشید معمولا تا چند روز میبایست در آی سی یو بمانید. این در عمل های جراحی بزرگ به طور کامل طبیعی میباشد.پس از این جراحی بزرگ در کبد، خطر خونریزی کبد وجود دارد. از این رو پرستاران با اندازه گیری منظم فشار خون بر وضعیت شما نظارت می کنند.
راه رفتن پس از جراحی
پرستار شما را تشویق می کند هر چه سریعتر آغاز به راه رفتن نمایید. معمولا به شما یاری می شود از تخت پایین بیایید و با یاری دیگران، راه بروید. راه رفتن پس از جراحی کبد معمولا در روز پس از جراحی و یا حتی زودتر، آغاز می شود.
وقتی هم که در تخت دراز کشیده اید، میبایست پاهایتان را مرتبا حرکت دهید و ورزشهای تنفس عمیق انجام دهید. اینکار به پیشگیری از عفونت ریه و تشکیل لخته خون در پاها یاری می کند.(مراقبت های لازم بعد از پیوند کبد)
درد پس از جراحی کبد
روش های موثری برای برطرف نمودن درد پس از جراحی وجود دارد. در چند روز ابتدا معمولا مسکن از راه ۱ پمپ به شما تزریق می شود. به این ترتیب دوز مداوم مسکن وارد جریان خون شما می شود.(مراقبت های لازم بعد از پیوند کبد)
مسکن پس از جراحی به چند روش داده میشود:
از راه شلنگ باریکی که به یک رگ در پشت شما وصل میباشد (اپیدورال)
به بافت نزدیک به زخم
امکان دارد دکمه فشار دادن پمپ ضد درد در اختیار شما قرار گیرد تا هر زمان خواستید دوز بیشتری از مسکن بگیرید. دستگاه طوری تنظیم شده که نمیتوانید از دوز مشخصی بیشتر دریافت نمایید بنابراین نگرانی در مورد آن نبایستی داشته باشید.
از زمانیکه دیگر به پمپ ضد درد نیازی ندارید، می توانید مسکن را بصورت قرص مصرف نمایید. هر زمانیکه درد دارید از پرستار بخواهید به شما مسکن بدهد.(مراقبت های لازم بعد از پیوند کبد)
مراقبت از زخم پس از جراحی کبد
در چندر وز ابتدا، پانسمان روی زخم قرار دارد. پرستار مرتبا آن را بررسی می کند.
معمولا از بخیه های قابل جذب برای این جراحی ها استفاده می شود ولی اگر از بخیه معمولی استفاده شده باشد غالبا پس از ده روز یا حدود ۳ هفته در موارد پیوند کبد، برای کشیدن بخیه میبایست مراجعه نمایید. پرستار میتواند اینکار را در خانه انجام دهد.
در مواردی که علائم عفونت را دارید فورا با دکتر تماس بگیرید:
علائم هشدار دهنده عفونت زخم
گرمی پوست
درد
ورم
ترشح
چند روز پس از جراحی کبد مرخص میشوم؟
پس از جراحی برداشتن بخشی از کبد، معمولا روال ترخیص از بیمارستان بصورت ذیل است:
پنج تا هفت روز پس از جراحی باز
چهار تا پنج روز پس از جراحی لاپاراسکوپی در برداشتن بخش بزرگی از کبد
دو تا سه روز پس از جراحی لاپاراسکوپی در برداشتن بخش کوچکتری از کبد
پس از پیوند کبد معمولا ۲ تا ۳ هفته میبایست در بیمارستان بستری بمانید. وقتی که مرخص میشوید میبایست مرتبا تحت پیشنهاد باشید تا مطمئن بشوید بدنتان کبد نو را پس نمیزند.(مراقبت های لازم بعد از پیوند کبد)
بهبودی پس از جراحی کبد: از چه زمانی به زندگی عادی برمیگردم؟
-طی چند هفته ابتدا پس از جراحی نیاز به مسکن دارید تا درد کنترل شود. در جراحی برداشتن بخشی از کبد، امکان دارد ۳ ماه طول بکشد تا بتوانید به تدریج به زندگی عادی و فعالیت های روزمره برگردید.
-حداقل تا ۸ هفته میبایست از برداشتن بارهای سنگین همچون کیسه خرید فروشگاه یا میوه و یا برداشتن لباسها از ماشین لباسشویی، خودداری نمایید.
-از فعالیتهایی همچون باغبانی، کشیدن جاروبرقی و طی کشیدن زمین میبایست خودداری نمایید.
-در مورد اینکه از چه زمانی می توانید رانندگی نمایید، از دکتر خود پرسش نمایید.
-در پیوند کبد، دوره نقاهت طولانی تر میباشد.(مراقبت های لازم بعد از پیوند کبد)
توصیه هایی برای بهبودی سریعتر پس از عمل جراحی کبد
- سیگار نکشید.
- حداقل تا ۳ ماه الکل مصرف نکنید چون کبد در حالا رشد و جایگزینی بخش از دست رفته میباشد.
- برنامه غذایی پسندیده و سالم داشته باشید.استراحت کافی داشته باشید.ورزش ملایم همچون پیاده روی کوتاه ولی منظم داشته باشید.
- وقتی که احساس کردید آمادگی دارید می توانید رابطه جنسی داشته باشید ولی امکان دارد در اول زود خسته بشوید و میل جنسی تان کم باشد. به تدریج با بهبودی بدن، به حالت طبیعی برمیگردید.پس از پیوند کبد دیگر نبایستی سیگار یا الکل مصرف نمایید.
مطالب مرتبط :