آب مروارید یا کاتاراکت چشم

آب مروارید یا کاتاراکت چشم : به تیره و کدر شدن عدسی چشم ها (عدسی چشم در قسمت میانی کره چشم قرار دارد و وظیفه آن این میباشد که باعث تمرکز نور بر روی شبکیه می شود) که امکان دارد سبب تاری چشم و یا عدم وضوح دید که بیش در هنگام مطالعه و رانندگی و هم دیگر امور روزانه میباشد آب مروارید یا کاتاراکت چشم  گفته میشود. 

متداول ترین نوع آب مروارید را میتوان وابسته به سن که اکثرا افراد بالای ۶۵ سال هستند تلقی نمود. کاتاراکت یا آب مروارید که از کاهش درجه شفافیت عدسی چشم درست کردن میشود، یک مسیر طبیعی از گذر وقت میباشد که به دلیل زیاد شدن سن این بیماری هم زیاد شدن پیدا میکند. عدسی چشم قسمتی از ساختمان چشم میباشد که زیاد شفاف و بدون هیچگونه رگی میباشد و با قطر تقریبی ۹ میلی متر و هم ضخامت ۴ میلی متر میباشد.

 آب مروارید یا کاتاراکت چشم چیست؟

شبکیه لایه ای ست حساس به نور در چشم که باعث دریافت پیام های بینایی میشود. در یک چشم سالم و طبیعی نور از عدسی عبور میکند و بر روی شبکیه متمرکز میشود که برای درست کردن یک عکس دقیق عدسی چشم میبایست شفاف و به دور از کدری و تیرگی باشد. زمانیکه عدسی شفافیت خود را از دست بدهد باعث اختلال در بینایی میشود که به این پدیده آب مروارید یا کاتاراکت می گویند.

آب مروارید در مراحل اولیه که فقط بخش کوچکی از عدسی کدر میشود مشکلی را به وجود نمی آورد، ولی در اکثر مواقع بخش بیشتری از عدسی درگیر میشود و باعث اختلال در بینایی میشود. سرعت پیشرفت کاتاراکت در بین افراد مختلف می تواند متفاوت باشد و طی چند سال می تواند پیشرفت بکند. ولی سرعت پیشرفت کاتاراکت در افراد برنا و یا کسانی که به دیابت دچار هستند زیاد فراوان میباشد. نکته مهمی که وجود دارد این میباشد که آب مروارید از یک چشم سرایت به چشم دیگر ندارد.

آب مروارید یا کاتاراکت انواع مختلفی دارد:

نخستین نوع آن می تواند به دلیل زیاد شدن سن باشد. که در گذر وقت، لنز سخت شده و شفافیت خود را از دست می دهد.

دومین نوع آب مروارید می تواند به دلیل وجود بیماری هایی چون دیابت و یا به دلیل مصرف داروهای کورتون دار(استروئيدی (كورتيكو استروئيدها))به وجود بیاید. که میبایست تحت درمان لیزر شبکیه و دیابت قرار گیرند.

سومین نوع کاتاراکت را می تواند بر اثر ضربه بر چشم نام برد که کاتاراکت ضربه ای نام دارد و در اکثر مواقع با گذر وقت و پس از سالها در فرد به وجود می آید.

چهارمین نوع آب مروارید را که میتوان آب مروارید یا کاتاراکت مادرزادی نام برد. در این نوع آب مروارید کودک و آب مروارید نوزادان از وقت تولد یا در همان سنین کودکی به آب مروارید یا کاتاراکت نوزادی دچار میشود. در اکثر مواقع در این نوع کاتاراکت چشم، بینایی مختل نمی شود ولی اگر اختلال به وجود آمد حتما میبایست چشم کودک را تحت عمل جراحی قرار داد.

پنجمین نوع آب مروارید را میتوان به سابقه خانوادگی که به بستگان درجه ابتدا و دوم اطلاق میشود بسط داد.

ششمین نوع آب مروارید را میتوان به مدت وقت طولانی و بدون محافظ قرار گرفتن در مقابل نور آفتاب نام برد.

هفتمین نوع آب مروارید را میتوان به سابقه جراحی یا بیماری های التهاب چشم نام برد.

هشتمین نوع آب مروارید را میتوان به مصرف الکل و کشیدن سیگار اشاره نمود.

 علائم آب مروارید

از شایع ترین و مهم ترین علائم بیماری آب مروارید یا کاتاراکت میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:

 تار شدن و در اکثر مواقع محو شدن بینایی

 حساسیت شدید به نور و روشنایی اعم از روشنایی بیشتر از حد نور اتومبیل ها در شب، پخش شدن نور آفتاب و نور چراغ ها، و هم چنین دیدن هاله اطراف چراغ ها.

 کم رنگ و یا محو شدن رنگ ها

دید کم و یا کور سویی در شب.

دوبینی و یا چند بینی که در اکثر موارد با بالا رفتن شدت کاتاراکت وضعیت بدتر میشود.

زیاد شدن دید نزدیک، بالا رفتن مداوم شماره عینک و لنز.

علائم نام برده شده در بالا می تواند ناشی از دیگر بیماری های چشمی هم باشد پس اگر با یکی از موارد بالا روبرو شدید حتما به نزد چشم دکتر بروید. برترین وقت عمل کاتاراکت چشم بسته به تشخیص پزشک چشم شما دارد.

 علت آب مروارید چشم

ساختمان چشم به گونه ای ست که عنبیه و مردمک و در پشت آنان عدسی قرار دارد و به طور طبیعی پس از عبور نور و رسیدن به عدسی نور متمرکز شده و تصویری دقیق و شفاف در شبکیه چشم تشکیل میشود. به نوعی میتوان عدسی و شبکیه چشم را همانند لنز و دوربین فیلمبرداری و عکاسی تلقی نمود. وجود هر گونه لکه بر روی عدسی و هم چنین تیره شدن عدسی باعث میشود نور متمرکز نشود و پراکنده شود و تصویری شفاف و دقیق بر روی شبکیه درست کردن نشود و در نهایت باعث میشود بینایی دچار اختلال شود.

عدسی چشم از آب و پروتئین ساخته میشود و پروتئین های عدسی چشم به طور دقیق و منظمی قرار دارد و همین موضوع باعث شفافیت هر چه بیش عدسی میشود و باعث عبور نور به طور دقیق از خود میشود.

با زیاد شدن سن در واقع ساختمان منظم پروتئین های تشکیل دهنده عدسی چشم به اختلال مواجه میشود و زمانیکه این ساختمان از هم گسیخته شود باعث به وجود آمدن لکه های تیره بر روی عدسی چشم میشود.

و با گسترش این لکه های تیره عدسی شفافیت خود را از دست میدهد و در نهایت ناتوان در عبور دادن دقیق نور میشود. کاتاراکت معمولا به مرور و به آهستگی پیشرفت میکند. این عارضه با درد همراه نیست. ولی به شکلی ست که لکه های تیره که بر روی عدسی چشم امکان دارد خیلی کوچک باشد و فرد مبتلا هیچ اطلاعی از کاهش بینایی خود نداشته باشد و در نهایت منجر به بروز آب مروارید یا کاتاراکت میشود.

 نحوه تشخیص آب مروارید چشم

زمانیکه چشم مریض بوسیله چشم دکتر مورد معاینه دقیق قرار بگیرد وجود و وسعت آب مروارید و هم هر گونه مشکل دیگری اعم از مشکلات پرده شبکیه و یا عصب بینایی که باعث کاهش دید میشود را مورد بررسی قرار میدهد و در نهایت اگر مریض نیاز به عمل کاتاراکت چشم داشته باشد جراح و متخصص چشم دکتر تشخیص داده و مریض را معالجه میکند .

زمانیکه مریض به جز آب مروارید بیماری دیگری مانند مشکلات پرده شبکیه و یا عصب بینایی هم داشته باشند با وجود عمل آب مروارید چشم این امکان وجود دارد که دید کامل به دست نیاید. پزشک چشم با معاینه دقیق بر روی عدسی ها بوسیله دستگاه های چشم پزشکی انجام میشود که با مشاهده عدسی کدر شده می تواند تشخیص دهد که فرد دچار عارضه آب مروارید شده میباشد یا نه. دیگر تشخیص آب مروارید با استفاده از چراغ قوه قابل قبول نیست چرا که بسیاری از بیماری ها از جمله آب سیاه با استفاده از چراغ قوه قابل تشخیص نیست .

از جمله معایناتی که بوسیله چشم دکتر انجام میشود میتوان به موارد ذیل اشاره نمود :

۱٫اندازه گیری قدرت بینایی

۲٫گشاد شدن و باز شدن مردمک که با استفاده قطره های چشمی انجام میشود و به چشم دکتر این اجازه را میدهد تا پایان قسمت های عدسی و شبکیه را به طور کامل مورد معاینه قرار دهد.

۳٫اندازه گیری فشار چشم که تونومتری نامیده میشود . زیاد شدن فشار که امکان دارد علامت گلوکوم یا آب سیاه نام دارد میباشد.

 درمان کاتاراکت چشم

در مرحله اولیه درمان آب مروارید، بینایی مریض با استفاده از عینک، عدسی های بزرگ نما و نورهای قوی بهبود می یابد، ولی گاهی اوقات امکان دارد اینگونه تدابیر یاری کننده نباشد، فیکو (جراحی آب مروارید چشم) تنها راه درمان می تواند باشد که فقط با خارج نمودن عدسی کدر میباشد که می تواند جایگزین مناسبی با عدسی مصنوعی باشد. فیکو نام دیگر و اصطلاح پزشکی درمانی آب مروارید میباشد.

آب مروارید یا کاتاراکت زمانی نیاز به عمل جراحی آب مروارید یا کاتاراکت چشم (فیکو) دارد که با اختلال بینایی، انجام فعالیتهای شغلی و یا روزمره همچون رانندگی، مطالعه و تماشای تلویزیون را مختل میکند.

 عدم درمان آب مروارید

در صورتی که درمان کاتاراکت با تاخیر انجام شود بینایی فرد کاهش یافته و به حد شمارش انگشتان و یا فقط درک نور خواهد رسید، در این مرحله ممکن است که تعداد کمی از بیماران منجر به زیاد شدن فشار داخل چشم یا (آب سیاه) شود و در نتیجه نیاز به جراحی اورژانسی پیدا میکند که در این صورت عوارض و خطرات آن بیش از جراحی معمولی ست.

 مراقبت های پیش از عمل کاتاراکت یا آب مروارید چشم

پیش از عمل آب مروارید چشم حتما استحمام نمایید.

صبحانه ی سبکی میل کنید.

از لباس های تمیز استفاده نمایید.

پیش از عمل آرایش نکنید.

قرص آسپرین بچه با مجوز چشم دکتر یک هفته پیش از عمل متوقف شود.

میتوانید از پایان قرص های خود را به جز قرص آسپرین مصرف نمایید.

مراقبت های بعد از عمل کاتاراکت یا آب مروارید

روز بعد از عمل کاتاراکت چشم در هنگام ویزیت بوسیله دکتر یا همکار پانسمان از روی چشم باز میشود.

بعد از عمل میبایست از شستشوی ناحیه اطراف چشم عمل شده خودداری نمود.

اگر مجبور شدید چیزی را از روی زمین بردارید نبایستی از ناحیه کمر خم بشوید، میبایست بنشینید و جسم را بردارید.

به مدت ۶-۵ روز در هنگام خواب و یا در هنگام خارج شدن از منزل میبایست از محافظ چشمی پلاستیکی که شیلد نام دارد استفاده نمایید.

تا چند روز شاید دچار تاری دید بعد از عمل آب مروارید بشوید که به مرور از بین می رود.

بعد از عمل کاتاراکت از مالیدن چشم به مدت یک هفته خودداری کنید.

اگر چشم شما نیاز به شستشو داشت حتما میبایست از آب جوشیده ملایم و گاز استریل استفاده کنید.

اگر چشمان شما بعد از جراحی آب مروارید قرمز شد یا درد شدید داشت حتما در اسرع زمان با کلینیک چشم پزشکی مراجعه کنید.

یک هفته بعد از عمل کاتاراکت رانندگی امکان پذیر خواهد بود. 

در صورت نیاز به پزشک و پرستار متخصص در منزل خود، می توانید با ما در سایت خدمات پرستاری و خدمات پزشکی در منزل همراه شما، تماس بگیرید.

مطالب مرتبط :