پوکی استخوان در سالمندان

پوکی استخوان در سالمندان : تسکین درد پوکی استخوان در سالمندان ، پیشگیری از آسیب‌های دیگر ناشی از بیماری، وی را همراهی نماید.

این بیماری باعث کاهش توده استخوانی، تخریب و کاهش قدرت استخوان می‌شود. استخوانها به طور مداوم در بدن تخریب، بازسازی و ساخته می شوند و تعادلی بین تخریب و ساخت استخوانها وجود دارد.

ولی در پوکی استخوان سرعت تخریب از سرعت ساخت و بازسازی پیشی می گیرد، در نتیجه تودهی استخوانی کاهش مییابد.

استخوانها در اثر پوکی استخوان متخلخل، شکننده و کم دوام شده و در اثر یک فشار کوچک مثل افتادن و یا در موارد پیشرفته تر در اثر راه رفتن یا حرکات ساده و معمول استخوانها دچار شکستگی میگردند.

شایع ترین شکستگیهای ناشی از پوکی استخوان دراستخوان هیپ، مچ دست و مهره‌های سینه ای و کمری اتفاق میافتد.

از شکستگی استخوان در افراد سالمند، به عنوان نخستین نشانه ی احتمالی پوکی استخوان یاد می‌شود.

همچنین در اثر فشرده شدن ستون مهرهها حالت بدن سالمند تغییر می‌کند و فرد حالت خمیده به سمت جلو (گوژپشت) پیدا می‌کند؛

این افراد گاها به علت شکستگی مهره یا تغییر شکل مهره ها، دردهایی در کمر و پشت احساس می کنند. امکان دارد مریض کاهش مداوم و همیشگی قد را هم تجربه بکند.

از دست دادن توده استخوانی با سن هم ارتباط مستقیم دارد. در اثر زیاد شدن سن ترشح بعضی از هورمونهایی که در ساخت و تخریب استخوان نقش دارند همچون هورمون کلسیتوسین و هورمون پاراتورمون دستخوش تغییر می شوند.

هورمون کلسیتوسین مانع جذب استخوان شده و تشکیل استخوان را سرعت می‌دهد و هورمون استروژن از تخریب و جذب استخوان جلوگیری می‌کند که در سالمندان با کاهش چشمگیر این دو هورمون روبرو هستیم.

در مقابل هورمونهایی مثل پاراتورمون که برای بقای استخوان سودمندی چندانی ندارند، زیاد شدن پیدا می کنند.

عوامل زیاد شدن دهنده ریسک پوکی استخوان در سالمندان

ژنتیک

زنان نسبت به مردان بیش در معرض خطر پوکی استخوان قرار دارند. همچنین سابقهی شکستگی در خانواده هم به عنوان یکی از عوامل دارای ارتباط به ژنتیک شناخته می‌شود.

افراد دارای پوست روشن یا زیاد لاغر بیش در معرض پوکی استخوان قرار دارند، این درحالی است که نژاد آفریقایی از بافت استخوانی مستحکمتری برخوردار است.

سن

استخوان سازی در انسانها تا سن ۳۵ سالگی ادامه دارد اما بعد از آن منابع استخوانی رو به تحلیل میرود. بطوریکه هر چه سن بالاتر رود احتمال پوکی استخوان هم بیش می گردد.

شیوع این بیماری در زنان بالای ۸۰ سال ۵۰% می‌باشد. یائسگی در زنان و کاهش تستسترون در مردان در اثر زیاد شدن سن هم بر درست کردن پوکی استخوان موثر است.

تغذیه

تغییرات گوارشی به وجود آمده در سالمندان سبب کاهش جذب کلسیم غذا می‌شود از طرفی دفع کلیوی کلسیم هم زیاد شدن مییابد.

این درحالیکه کلسیم یکی از ارکان مورد نیاز برای ساخت استخوان است و کمبود آن، افراد سالمند را در معرض پوکی استخوان قرار می‌دهد.

همچنین سالمندان به علت عدم دریافت کالری کافی و مواد مغذی بیش در معرض خطر قرار میگیرند.

فعالیت فیزیکی

استخوانها برای ادامه ی حیات خود و زیاد شدن تشکیل استخوان نیاز به فشار ناشی از وزن و فعالیت عضلانی دارند.

بیحرکتی ناشی از سالمندی، فلج و یا ناتوانی سرعت تخریب استخوان را زیاد شدن می‌دهد و باعث پوکی استخوان می‌شود.

چاقی هم به عنوان یکی از عوامل پوکی استخوان در سالمندان میشناسند. کسانی که اضافه وزن زیادی دارند کمتر فعالیت بدنی انجام میدهند که باعث می‌شود در معرض خطر قرار بگیرند.

سبک زندگی

مصرف کافئین، الکل و سیگار تخریب استخوان را زیاد شدن می‌دهد و منجر به پوکی استخوان می گردد. همچنین قرار نگرفتن در معرض نور خورشید از عوامل زیاد شدن دهنده ریسک پوکی استخوان را زیاد شدن دهد.

داروها

داروهای مسکن مثل ایبوپروفن، استامینوفن برجذب و متابولیسم کلسیم اثر میگذارند. از جمله این داروها به زیاد شدن پوکی استخوان یاری می کنند.

غربالگری دارای ارتباط با پوکی استخوان در سالمندان

پوکی استخوان یک بیماری با قبل آگهی ضعیف می‌باشد. به همین منظور توصیه می‌شود تمامی زنان بالای ۶۵ سال، زنان یائسه و مردان بالای ۵۰ سال غربالگریهای دارای ارتباط با پوکی استخوان را انجام بدهند.

یکی از راه‌های غربالگری انجام تست سنجش تراکم استخوان (BMD) است که به عنوان یکی از تستهای رایج برای تشخیص پوکی استخوان، استفاده می‌شود.

مراقبت از سالمندان مبتلا به پوکی استخوان

زیاد شدن آگاهی

سالمندانی که دچار  می‌شوند می‌بایست نسبت به بیماری خود بصورت دقیق آگاه شوند و بدانند که داشتن یک شکستگی، احتمال شکستگی‌های بعدی را زیاد زیاد شدن می‌دهد.

در این شناخت گاهی به علت عدم توانایی مریض، خانواده یا مراقب سالمند وظیفه این زیاد شدن آگاهی، تسکین درد و پیشگیری از آسیبهای بعدی را بر عهده دارد.

تسکین درد

سالمندانی که به علت پوکی استخوان دچار شکستگی‌های ستون فقرات هستند، گاهی دردهای شدیدی در پشت احساس می کنند که این دردها با استراحت در بستر بصورت طاق باز یا به پهلو، امکان بهبود دارد.

انتخاب تشک سفت و خم نمودن زانو هم تا حدودی باعث راحتی مریض و شل شدن عضلات پشت می‌شود.

پرستار سالمند در منزل می‌تواند به مریض در اموری چون ماساژ گرفتن، آموزش حرکت درست در هنگام پایین آمدن از تخت و اجتناب از حرکات سریع، یاری بکند.

پیشگیری از آسیب‌های ناشی از پوکی استخوان

سالمندان می‌بایست برای تقویت عضلات، حفظ تعادل و جلوگیری از پیشرفت سریع یک برنامه ی منظم برای فعالیت بدنی و ورزش‌های مناسب با توانایی‌های فردیشان داشته باشند.

پرستار سالمند در منزل در ارائه ی این برنامه، انجام منظم و صحیح آن می‌تواند سالمند را همراهی بکند. پرستار، سالمند را به انجام فعالیتهای تحمل وزن بصورت روزانه و ترجیحا در فضای باز، تشویق نماید.

همچنین پرستار سالمند خطرات محیطی مثل (قالیچه‌های کوچک، سرامیک‌های سُر و حیوانات خانگی ذیل دست و پا و…) را شناسایی کرده و در درست کردن یک محیط امن برای سالمند راهنمایی‌های ضروری را به خانواده ی وی ارائه دهد.

——————————————————

مطالب مرتبط: