راهنمای جامع مراقبت از زخم و جراحت؛ چگونه از زخم‌ها به درستی مراقبت کنیم؟ :زخم و جراحت، بخشی اجتناب‌ناپذیر از زندگی انسان است. همه ما در برهه‌ای از زندگی، چه در دوران کودکی هنگام بازی و ماجراجویی، چه در بزرگسالی به دلیل فعالیت‌های روزمره یا حتی در حین انجام جراحی‌های پزشکی، دچار آسیب‌های پوستی شده‌ایم. زخم‌ها بسته به شدت و نوع آن‌ها می‌توانند به سرعت بهبود یابند یا نیاز به مراقبتهای ویژه داشته باشند.
زخم چیست و چگونه به وجود می‌آید؟
از دیدگاه پزشکی، زخم به آسیبی گفته می‌شود که باعث خراشیدگی، پارگی یا آسیب به پوست و بافت‌های زیرین آن می‌شود. زخم‌ها ممکن است در اثر بریدگی با اشیای تیز، سقوط، برخورد با سطوح زبر، سوختگی، یا حتی جراحی ایجاد شوند.
انواع زخم و جراحت
به‌طور کلی، زخم‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
۱️⃣ زخم‌های باز: در این نوع زخم‌ها، پوست دچار پارگی شده و لایه‌های داخلی بدن در معرض محیط بیرونی قرار می‌گیرند. این زخم‌ها شامل:
- خراشیدگی: زخم‌های سطحی ناشی از تماس با سطوح زبر.
- بریدگی: زخم‌هایی که در اثر برخورد با اجسام تیز ایجاد می‌شوند.
- سوراخ‌شدگی: ایجاد زخم عمیق در اثر ورود اجسام نوک‌تیز مانند میخ یا سوزن.
- سوختگی‌ها: آسیب‌هایی که در اثر گرما، مواد شیمیایی یا الکتریسیته ایجاد می‌شوند.
- زخم‌های جراحی: زخم‌هایی که به‌طور عمدی برای انجام اعمال پزشکی روی بدن ایجاد می‌شوند.
۲️⃣ زخم‌های بسته: در این نوع زخم‌ها، پوست سالم باقی می‌ماند اما بافت‌های زیرین دچار آسیب می‌شوند. این زخم‌ها شامل:
- کبودی: به دلیل ضربه و خونریزی داخلی ایجاد می‌شود.
- کوفتگی: آسیب‌هایی که باعث تورم و درد در بافت‌های بدن می‌شوند.
- هماتوم: جمع شدن خون در زیر پوست به دلیل پارگی عروق.
نحوه مراقبت از زخم‌های باز
زخم‌های باز نیاز به مراقبت ویژه‌ای دارند تا از بروز عفونت، خونریزی شدید و باقی ماندن جای زخم جلوگیری شود.
۱. شست‌وشوی دست‌ها قبل از رسیدگی به زخم
قبل از هر اقدامی، دستان خود را با آب و صابون بشویید یا از دستکش یک‌بارمصرف استفاده کنید تا از ورود میکروب‌ها به زخم جلوگیری شود.
۲. توقف خونریزی
🔹 اگر زخم دچار خونریزی است، یک گاز استریل یا پارچه تمیز را روی زخم فشار دهید و ناحیه آسیب‌دیده را بالاتر از سطح قلب نگه دارید تا خونریزی کاهش یابد. معمولاً خونریزی زخم‌های کوچک طی چند دقیقه متوقف می‌شود، اما اگر بعد از ۱۰ دقیقه فشار مستقیم همچنان خونریزی ادامه داشت، نیاز به بررسی پزشکی دارد.
۳. تمیز کردن زخم برای جلوگیری از عفونت
🔹 پس از توقف خونریزی، زخم را با آب ولرم و صابون ملایم بشویید تا آلودگی‌ها و باکتری‌ها از بین بروند. از الکل، بتادین یا آب اکسیژنه مستقیماً روی زخم استفاده نکنید، زیرا ممکن است باعث تحریک پوست و تاخیر در بهبود زخم شود.
۴. استفاده از پماد آنتی‌بیوتیک
🔹 پس از تمیز کردن زخم، میتوانید مقدار کمی پماد آنتی‌بیوتیک (مانند تتراسایکلین یا نئوسپورین) روی زخم بمالید تا از عفونت جلوگیری شود.
۵. پانسمان زخم
🔹 اگر زخم در معرض آلودگی قرار دارد یا احتمال برخورد با اشیای دیگر وجود دارد، بهتر است با یک گاز استریل پوشانده شود. این کار از ورود باکتری‌ها و کثیفی به زخم جلوگیری کرده و روند بهبودی را تسریع می‌کند.
۶. تعویض مرتب پانسمان
🔹 پانسمان زخم باید روزانه یا در صورت خیس یا کثیف شدن تعویض شود. در هر تعویض، زخم را بررسی کرده و اگر علائمی مانند قرمزی شدید، تورم، ترشح چرک یا افزایش درد مشاهده شد، به پزشک مراجعه کنید.
نحوه مراقبت از زخم‌های بسته (کبودی و کوفتگی‌ها)
زخم‌های بسته معمولاً کمتر خطرناک هستند اما نیاز به مراقبت دارند تا تورم و درد کاهش یابد.
🔹 کمپرس سرد: برای کاهش التهاب و درد، از یخ پیچیده شده در یک حوله تمیز روی ناحیه آسیب‌دیده به مدت ۱۰-۱۵ دقیقه هر چند ساعت یک‌بار استفاده کنید.
🔹 بالا نگه داشتن عضو آسیب‌دیده: این کار به کاهش تورم کمک می‌کند.
🔹 استراحت کافی: از فعالیت‌های شدید در ناحیه آسیب‌دیده خودداری کنید تا روند بهبودی سریع‌تر انجام شود.
🔹 مصرف داروهای ضدالتهاب: در صورت لزوم، با مشورت پزشک از داروهایی مانند ایبوپروفن برای کاهش درد و التهاب استفاده کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در برخی شرایط، مراجعه به پزشک برای بررسی زخم ضروری است:
🔴 زخم عمیق‌تر از ۱ سانتی‌متر باشد و لبه‌های آن از هم باز شده باشد.
🔴 خونریزی پس از ۱۰ دقیقه فشار مستقیم متوقف نشود.
🔴 علائم عفونت مانند قرمزی شدید، تورم، ترشح چرک، افزایش درد و تب مشاهده شود.
🔴 زخم در اثر گازگرفتگی حیوان یا تماس با اشیای زنگ‌زده ایجاد شده باشد (نیاز به تزریق واکسن کزاز دارد).
🔴 یک جسم خارجی در زخم باقی مانده باشد که نتوانید آن را خارج کنید.
نکات مهم برای بهبود سریع‌تر زخم‌ها
✔ مصرف غذاهای حاوی ویتامین C و پروتئین: مرکبات، سبزیجات و گوشت‌های کم‌چرب به بازسازی سریع‌تر پوست کمک می‌کنند.
✔ نوشیدن آب کافی: هیدراته نگه داشتن بدن باعث تسریع روند بهبود زخم می‌شود.
✔ پرهیز از کندن زخم: این کار می‌تواند منجر به ایجاد زخم‌های عمیق‌تر و باقی ماندن جای زخم شود.
✔ قرار ندادن زخم در معرض آفتاب: نور مستقیم خورشید می‌تواند باعث تغییر رنگ زخم و باقی ماندن جای آن شود.
✔ رعایت بهداشت زخم: همیشه زخم را تمیز و خشک نگه دارید تا از بروز عفونت جلوگیری شود.
مراقبت صحیح از زخم و جراحت نه‌تنها از بروز عفونت جلوگیری می‌کند، بلکه روند بهبودی را تسریع کرده و از باقی ماندن جای زخم جلوگیری می‌کند. شست‌وشوی صحیح زخم، استفاده از پانسمان مناسب و تعویض مرتب آن از مهم‌ترین اصول مراقبتی هستند. درصورتی‌که زخم دارای علائم مشکوک مانند عفونت یا خونریزی غیرقابل‌کنترل باشد، مراجعه به پزشک ضروری است.
با رعایت این نکات، میتوانید از زخم‌های خود به بهترین شکل ممکن مراقبت کنید و روند بهبودی را تسریع نمایید.
راه هایی برای مراقبت از زخم و جراحت
اگر دچار زخم شده و تحمل درد آن برایتان دشوار میباشد میتوانید با توجه به نوع زخم خود یکی از این روشها را امتحان نمایید :
برای استفاده از خدمات پرستاری در منزل با ما تماس بگیرید.
مطالب مرتبط :
یه سوال داشتم خرید حضوری هم دارید
حرف نداشت👌🏻
گروه واتساپی هم دارید؟
خیلی خوشحالم که هستین
چه سایت قشنگی دارین