بیماری سل در سالمندان

امروزه در میان بیماریها، بیماری سل در سالمندان بر خلاف گذشته شایع تر هستند. دلیل آن هم بهبود کلی اوضاع بهداشت عمومی در جهان و ایران می‌باشد.

این موضوع باعث شده تا فراگیری بیماریهای مسری در بین جوانان کاهش یابد و سن سالمندان زیاد شدن پیدا کند و ضعف‌های دوره سالمندی را مستعدتر و مراقبت از سالمند را حساستر خواهد نمود.

بیماری سل چیست

سل از جمله بیماری‌های شایع با ریشه باکتریائی می‌باشد که به دلیل عفونت درست کردن می‌شود. باکتری مولد این بیماری “مایکوباکتریوم توبرکلوزیس” یا “باسیل کخ ” می‌باشد.

طبق آمار سالانه گزارش هایی از مرگ و میر بر اثر سل در افراد با سنین مختلف و نه تنها سالمندان داده شده می‌باشد. در ادامه به انواع سل و سل در سالمندان اشاره خواهیم نمود.

انواع سل

دو نوع سل وجود دارد. سل ریوی که در آن باکتری‌ها ریه‌ها را درگیر می کنند و بطور معمول اکثر سل‌ها از این نوع می‌باشد. سل خارج ریوی: نوعی از بیماری سل بوده که در آن سایر نقاط بدن مانند مغز، استخوان‌ها و غدد لنفاوی و … درگیر می‌شوند.

سل فعال و غیر فعال

این بیماری در موارد زیادی بصورت خفیف و پنهان درفرد مبتلا می ماند و اگر گلبول‌های سفید فرد تقویت شده یا به علت جوانی  امکان مقابله با میکروب را داشته باشد قادر نیست آسیبی به شش‌ها یا سایر نقاط بدن وارد بکند ولی در غیر این گونه و به ویژه در افراد سالمند می‌تواند عامل مشکلات جدی باشد.

به بیان دیگر باکتری سل می‌تواند تا سال‌ها در بدن افراد بی حرکت بماند و هیچ گونه آثار بیماری درست کردن نکند. در حقیقت این موضوع بستگی به تونایی فرد در مقابله با بیماری و عملکرد گلبول‌های سفید و سیستم ایمنی افراد دارد.

سل غیر فعال هیچ نوع آثار سل را بروز نمی‌دهد و حتی قابل انتقال به دیگران نیست ولی به معنی رفع کامل خطر هم نیست و فعال شدن آن هم تنها با ضعف سیستم ایمنی امکان دارد و گاهی باکتری سل ، تا آخر عمر فرد ، برای فعال شدن صبر می‌کند.

بیماری سل در سالمندان

متاسفانه بدن افراد مسن میزبان خوبی برای بیماری‌های عفونی مختلف می‌باشد و اگر بخواهیم پنج بیماری شایع در وقت سالمندی را برشمریم به طور حتم یکی از آن‌ها سل می‌باشد.

سالمندی بازه ای از دوران زندگی می‌باشد که در آن فرد از لحاظ جسمی و روحی با افت مواجه می‌شود. از جمله افت در توانایی گلبول‌های سفید در مقابله با بیماری‌ها و در نتیجه  ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن می‌باشد.

واضح می‌باشد که بیماری سل در بدنی که سیستم دفاعی آن ضعیف شده می‌باشد هم بیش نفوذ می‌کند و هم بیش رشد می‌کند.

معنای رشد بیماری این می‌باشد که باکتری عامل بیماری سل از دوران جوانی و مقاطع دیگر زندگی وارد بدن فرد شده می‌باشد ولی نتوانسته بر سیستم ایمنی قوی فرد فائق آید پس در وقت ضعف بدن خود را نشان داده و بصورت جدی بروز می‌کند.

 نشانه‌های ضعف سیستم ایمنی در سالمندان

سالمندانی که سیستم ایمنی ضعیف تری د ارند عموما بیش سرما می خورند، علامت خستگی در آنان بیشتر تر دیده می‌شود، زخم‌های آن‌ها دیرتر بهبود می یابد. بنابراین پرستاری از سالمند برای این افراد با ضعف سیستم ایمنی بدن هم حائز اهمیت می‌باشد.

انتقال سل

سل ریوی (نه نوع خارج از ریه)  از جمله بیماریهای مسری می‌باشد یعنی از راه تماس با فرد مریض و عطسه و سرفه و انتقال بیماری در ذرات هوا و تنفس افراد دیگر منتقل می‌شود.

افراد مبتلا به سل به هیچ وجه نبایستی با دوستان ، آشنایان و نزدیکان تماس داشته باشند.

بیماریهای ناشی از پیشرفت سل

در درجه ابتدا سل به سلول‌های ریه انسان‌ها آسیب وارد می‌کند. این باکتری توان از بین بردن بافت‌های ریه و درست کردن حفره در آن را دارد.

سالمندی به دورانی از زندگی گفته می‌شود که سن فرد از ۶۵ سال تجاوز کرده و فرد از لحاظ روحی و جسمی مستعد انواع بیماری‌ها و به تبع آن مراقبت بیش می‌باشد.

مراقبت از سالمند در برابر بیماری‌های عفونی و از آن جمله سل نیازمند داشتن اطلاعاتی در این باره می‌باشد.

پرستاری درست از سالمندان می‌تواند تا حد زیادی از بروز بیماری در آنان پیشگیری بکند و این تجربه ای می‌باشد که زیاد شدن سن امید به زندگی در سالمندان در کشورهای جهان نشان میدهد.

(در سال ۱۹۰۰ میلادی جمعیت سالمند بالای ۶۵ سال ۱۵ میلیون شخص بود که حدود یک درصد از جمعیت کل دنیا را تشکیل می داد. در سال ۲۰۰۰ این جمعیت به ۶۰۵ میلیون شخص یعنی ۱۰ درصد کل جمعیت دنیا رسید.)

مبتلایان سل

همان‌گونه که اشاره شد طبق آمار، سالمندان بیشتر از جوانان به بیماری سل مبتلا می‌شوند.

علائم این بیماری در سالمندان مشابهت هایی با عفونت ریه دارد .باکتری عامل سل امکان دارد از نوع همان میکروب غیر فعال دوران جوانی باشد یا جدیدا وارد بدن مریض شود.

سالمندان یا در مراکز نگهداری سالمندان نگهداری می‌شوند یا در منزل.

نگهداری مریض سالمند مبتلا به سل در خانه سالمندان خود امکان ابتلا و شیوع بیماری را زیاد شدن می‌دهد. و این نشان دهنده اهمیت کار پرستار فرد سالمند می‌باشد .

ولی اگر نگران قیمت پرستار سالمند در منزل هستید، می توانید از وبسایت آسانیسم با توجه به شرایط فرد مسن استعلام نمائید.

ضروری به ذکر می‌باشد پرستار سالمند مریض می‌بایست در مرحله ابتدا مراقب تماس سایر سالمندان با وی و بررسی زمینه‌ها و علائم بیماری در کسانی که بیشترین تماس را با فرد مریض داشته، باشد.

انجام این امر به اضافه مراقبت از سالمند مریض وظیفه پرستار را بیش می‌کند.

علائم بیماری سل

اگر بیماری سل علائمی نشان دهد (البته امکان دارد نشانه ای مشاهده نشود) شامل علائم ذیل است:

•    بی میلی سالمند به خوردن غذا
•    بیش از حد عرق نمودن در شب
•    کاهش وزن مشهود
•    رنگ پریدگی (به اصطلاح زرد شدن)
•    سرفه‌های خشک ممتد تا چهار هفته (در مراحل پیشرفت بیماری با خلط یا خونی)

موارد بالا از نشانه‌های اولیه ابتلا به سل می‌باشد.  همچنین با گرفتن آزمایش خون بیماری به طور کامل قابل تشخیص می‌باشد.

پرستار سالمند می‌بایست متوجه این موضوع باشد که امکان ابتلا به بیماری عفونی همواره در سالمندان وجود دارد پس در مرحله ابتدا می‌بایست پیشگیری بکند و این موضوع با دادن داروهای ضد سل تجویز شده دکتر امکان دارد.

پرستاری از مریض سالمند پس از ابتلا به سل

پرستار سالمند مبتلا در مرحله نخست می‌بایست مراقب ایزوله بودن کامل فضای بستری شدن مریض دست کم تا دو هفته از آغاز مصرف دارو باشد.

این ایزوله شدن شامل خود پرستار یا مراقب مریض هم می‌شود و او می‌بایست دائما از ماسک و دستکش و دست‌های ضد عفونی شده استفاده کرده و مراقب ابتلای خود به بیماری هم باشد.

اتاق مریض می‌بایست از دیگران ( بیماران یا سایر سالمندان یا خانواده) جدا شود و دوره درمان تا شش ماه کامل می‌بایست ادامه داشته باشد.

همچنین پرستار می‌بایست مریض را به مصرف مواد غذایی متناسب بیماری از جمله شیر، میوه هایی چون آناناس، موز، پرتقال و … تشویق بکند. دارو نبایستی با شکم پر به بیمار داده شود چرا که میزان جذب دارو کاهش می یابد.

همراه شما آماده خدمات رسانی در زمینه‌های نگهداری از بیمار در منزل، پرستاری از سالمند در منزل، ویزیت پزشک در منزل، تزریقات در منزل، پرستاری از کودک، پرستاری در دوران بارداری ، مشاوره و … به شما همراهان گرامی می‌باشد.

جهت مشاوره و هرگونه سوال با ما تماس بگیرید.