برنامه مراقبتی بیماران مبتلا به سکته مغزی موسسه خدمات پرستاری همراه شما برای بیماران مبتلا به سکته مغزی در منزل
برنامه مراقبتی
تغذیه و رژیم غذایی یکی از عوامل مهمی میباشد که میتواند نقش موثری در زیاد شدن یا کاهش احتمال بروز سکته مغزی ایفا بکند. از طرف دیگر، مواردی همچون زیاد شدن کلسترول، فشارخون بالا، دیابت و زیاد شدن وزن هم همگی در گروه عوامل خطرساز سکته قرار میگیرد و به همین دلیل حتما میبایست به یاری تغذیه درست این موارد را هم کنترل نمود.
بنابراین پیروی از یک رژیم غذایی متناسب هم میبایست در برنامه‌های پیشگیری از سکته مورد توجه قرار بگیرد و هم پس از بروز سکته و برای بهبود مریض.
در واقع، هنگامی که فردی دچار سکته مغزی میشود، پس از آن باز هم احتمال بروز سکته‌های متعدد وجود دارد و در این شرایط، تغذیه متناسب در کنترل سکته‌های بعدی هم موثر خواهد بود. بر همین اساس توصیه میشود بیمارانی که سکته مغزی داشته اند از برنامه غذایی خاصی پیروی کنند تا مشکلاتشان به حداقل برسد.
میوه و سبزیجات و همچنین آب آنها، غنی از ویتامین‌های آنتی‌اکسیدان، پتاسیم و ترکیبات گیاهی مفید بوده و مقدارکمی سدیم دارند و میبایست به میزان حداقل ۵ واحد در روز مصرف شوند. کاهش فشار خون بالا از راه رژیم غذایی متناسب و مصرف مواد مغذی آنتی اکسیدانی، نقش مهمی در پیشگیری از سکته مغزی دارند.
حبوبات، مغزها، دانه‌ها و سایر پروتئین‌های گیاهی میبایست بمنظور کاهش دریافت پروتئین‌های حیوانی در رژیم غذایی بیشتر منظور شوند. ماهی‌های روغنی خصوصاً قزل‌آلا و قباد، سبب بهبود جریان خون می‌شوند.
مصرف حداقل دو بار در هفته از این ماهی‌ها در برابر سکته مغزی نقش حفاظتی ایفا میکند. مصرف گوشت هم میبایست در حد متوسط باشد و بهتر است این بیماران، گوشت قرمز را در رژیم غذایی شان زیاد محدود کنند و کسانی که دچار مشکلاتی همچون فشارخون، چربی خون، دیابت و… هستند، حتی میبایست گوشت قرمز را به کلی حذف کنند.
به جای گوشت قرمز بیش میبایست از گوشت پرندگان و ماهی‌ها استفاده شود و به همین دلیل توصیه می‌کنیم در برنامه غذایی، حداقل دو بار در هفته، ماهی و به‌خصوص ماهی‌های چرب که حاوی امگا سه میباشد، مصرف شود.
روش تهیه و آماده نمودن گوشت‌ها هم مورد دیگری میباشد که میبایست به آن توجه نمایید، سرخ نمودن آنان در روغن به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود و به جای آن میبایست گوشت‌ها را بصورت آب پز، کباب پز، بخارپز ، استفاده نمایید.
توصیه میشود در طول روز هشت تا ده لیوان مایعات مختلف هم مصرف شود که البته نیمی از این مقدار حتما میبایست آب خالص بوده و بقیه آن میتواند شامل مایعات دیگری همچون شیر، آب میوه‌های طبیعی و به‌خصوص چای سبز باشد. در کنار این مورد، حذف کامل نوشابه‌ها و دلسترها هم لازم میباشد.
استفاده از ویتامین D به عنوان یکی از عوامل مهم در کنترل سکته مغزی شناخته شده و به همین دلیل به این بیماران توصیه میشود یا از تابش آفتاب برای تامین این ویتامین یاری بگیرند (البته در ساعاتی که تابش نور شدید و مستقیم نیست) یا از غذاهای غنی شده با ویتامین D استفاده کنند.
از چه غذاهایی میبایست پرهیز کرد؟
بمنظور یاری به کاهش فشارخون از غذاهای شور میبایست پرهیز نمود. محدودیت مصرف غذاهای کنسرو شده و آماده مصرف، کنسرو سبزیجات در آب نمک، فرآورده‌های گوشتی و غذاهای دودی توصیه میشود.
موضوع: سیستم گوارشی
افرادی كه دچار سكته مغزی شدهاند باید در هنگام غذاخوردن در وضعیت مناسبی قرار گیرند تا غذا وارد راههای هوایی آنان نشود. این افراد نباید در غذا خوردن عجله كنند و باید از زیاده‌روی در مصرف غذا پرهیز كنند، بهتر است غذا را به وعده‌های بیشتر و حجم كمتر تقسیم كنید.
برای خوردن از قاشق چای‌خوری استفاده كرده و پیش از بلعیدن لقمه قبلی، لقمه بعدی را وارد دهان نكنید. دقت كنید كه وقتی غذا در دهان دارید روی آن آب نخورید. در هنگام غذا خوردن از حرف زدن پرهیز كنید و پس از اتمام غذا به مدت نیم ساعت در وضعیت نشسته باقی بمانید.
در موارد شدید، اگر فرد نتواند به دلیل نداشتن رفلکس بلع از راه دهان غذا بخورد، باید از تكنیك‌های دیگری همچون غذا دادن از راه لوله‌ای كه از طریق بینی وارد معده میشود، استفاده كرد. از تكنیك‌های دیگر، استفاده از لوله‌ای است كه از راه پوست شكم وارد معده میشود و غذا از این طریق مستقیما وارد معده میگردد.
هرگز برای کسانی که دچارسکته مغزی شده اند خود درمانی نکنید و چنان چه مریض امکان بلع غذا را ندارد و با لوله ی معده تغذیه میشود، لوله را خارج نکنید و یا اگر خود مریض لوله‌اش را درآورد حتماً بوسیله دکتر یا کارشناس پرستاری دوباره گذاشته شود.
این بیماران امکان دارد برای مدت طولانی از راه لوله ی معده تغذیه شوند که نگران‌کننده نیست . این روش حداکثر به مدت ۶-۴ هفته برای تغذیه مریض متناسب میباشد و در گونه تداوم اختلال بلع، دکتر معالج روش دیگری برای تغذیه مریض انتخاب خواهد نمود.
در گونه استفاده از لوله معده ضروری است:
لوله معده با چسب کاغذی در محل بینی مریض ثابت باشد. لوله در قسمت بینی بیشتر از حد کشیده نشود. لوله را کلمپ کرده (ببندید) و انتهای آن را بپوشانید. با استفاده از یک بند لاستیکی با چسب و سنجاق قفلی، لوله را به گان یا لباس مریض محکم نمایید.
به مریض یاری نمایید تا در فواصل زمانی منظم اقدامات مربوط به بهداشت دهان را انجام دهد و یا خودتان اینکار را برای او انجام بدهید. مایع گاواژ برای ۲۴ ساعت در یخچال قابل نگهداری میباشد، اضافه آن میبایست دور ریخته شود.
دقت کنید که در تهیه سوپ مجاز به استفاده از ادویه جات نیستید.
روش غذا دادن به مریض در برنامه مراقبتی بیماران مبتلا به سکته مغزی
- دست خود را بشوئید.
- سر تخت را بالا بیاورید تا مریض در وضعیت نشسته یا نیمه نشسته قرار بگیرد.
- برای جلوگیری از ورود مواد غذایی به ریه مریض، قبل از هر بار تغذیه مطمئن بشوید که لوله در معده قرار دارد برای اینکار:
- سرنگ را به لوله معده وصل نمایید و مقداری از محتویات معده را به داخل سرنگ بکشید و مجدداً آن را به معده تزریق نمایید.
- اگر محتویات معده به داخل سرنگ کشیده نشد امکان دارد که لوله داخل معده نباشد و میبایست بوسیله پرستار با تجربه بررسی شود.
- آغاز گاواژ بعد از ناشتا بودن مریض با آب ساده یا سرم قندی ۵ درصد یا آبمیوه طبیعی تازه، ترجیحاً آب سیب صاف شده گونه بگیرد.
- اول لوله معده را با فشار انگشتان خود ببندید تا از ورود هوا به معده جلوگیری شود بعدا سرنگ را از انتهای لوله جدا نمایید و پیستون را از داخل سرنگ خارج نمایید.
- سرنگ را به لوله وصل کرده و لوله را با ۳۰ سی سی آب بشویید.
- پیش از پایان شدن آب، محلول غذایی ولرم را که کاملاً صاف شده به داخل سرنگ بریزید. در پایان مدت سرنگ میبایست پر از محلول غذایی باشد. شما با بالا و پائین بردن سرنگ و درست کردن فشار ملایم به جدار لوله می‌توانید سرعت ورود غذا به معده را کنترل کنید.
- مایع گاواژ میبایست به آرامی و در مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه تزریق شود.
- پیش از اینکه محلول غذایی به طور کامل پایان شود حدود ۳۰ تا ۵۰ سی سی آب ساده را به درون سرنگ بریزید تا لوله شسته شود.
- شستشوی مرتب لوله پیش و بعد از گاواژ باعث پیشگیری از انسداد لوله میشود.
- پیش از پایان شدن آب، لوله معده را با فشار انگشتان ببندید و سرنگ را از لوله معده جدا نمایید. پیستون را داخل سرنگ قرار بدهید و مجدداً سرنگ را به سر لوله وصل نمایید تا از ورود هوا به داخل معده جلوگیری شود. بعدا مریض را به مدت ۳۰ دقیقه در همان وضعیت قرار بدهید.
این بیماران معمولا به علت کم تحرکی ناشی از بیماری دچار یبوست می شوند که میبایست با تغذیه متناسب و دادن غذاهای پر از فیبر و مصرف مایعات به اندازه کافی از آن پیشگیری نمود. این یبوست در گونه شدید بودن امکان دارد نیاز به درمان دارویی داشته باشد برای درست کردن کنترل در دفع بهتر است مریض را به انجام دفع در ساعات مشخص عادت داد و در گونه بروز اسهال یا یبوست‌های طولانی با دکتر مشورت نمود.
برای پیشگیری از بروز زخم معده ناشی از استرس، دادن آنتی اسید و دور نگه داشتن آنان از استرس ضروری میباشد.
سیستم دفع بیمار
بیماران دچار بی‌اختیاری در دفع ادرار امکان دارد سندهای ادراری داخلی یا خارجی داشته باشند. رعایت بهداشت و شست و شوی مرتب ناحیه ضرورت دارد. همچنین برای پیشگیری از احتباس ادراری کنترل مرتب دفع مایعات ضروری میباشد.
در گونه کدر شدن رنگ ادرار و یا وجود خون در ادرار بهتر است لوله ادرار تعویض شود. در گونه کدر شدن رنگ ادرار و یا خونی شدن بهتر است لوله تعویض شد (در غیر این گونه هر ۷ تا ۱۴ روز یکبار تعویض آن کافی است) .
این بیماران امکان دارد به علت کم تحرکی دچار عفونت ادراری شوند. توجه اطرافیان مریض به نحوه ادرار نمودن مریض مهم میباشد. در گونه اختلال در ادرار نمودن میبایست از دکتر یاری گرفت.
موضوع: سیستم تنفسی
در بیمارانی که لوله معده و یا تراکئوستومی (راه هوایی مصنوعی) دارند هوای تنفسی آنان بدلیل خشکی مخاط مرطوب نیست برای مرطوب نمودن هوای تنفسی آنان بهتر است هوای اتاق را با استفاده از دستگاه بخور مرطوب نمود.
فیزیوتراپی تنفسی در بهبود این بیماران اهمیت دارد. این بیماران به علت کم تحرکی معمولا دچار مشکلات ریوی می شوند. با انجام فیزیوتراپی تنفسی و تشویق مریض به مصرف مایعات بیش و تشویق به تنفس عمیق و سرفه نمودن و تشویق به بیش نشستن و کمتر دراز کشیدن می‌توان در پیشگیری از این عوارض ریوی گام برداشت.
همچنین برای تخلیه ترشحات از مجاری هوایی می‌توان ضمن تشویق مریض به سرفه و تنفس عمیق، با کف دست‌ها با ضربه ملایم به پشت مریض زد تا به خروج ترشحات یاری بکند.
موضوع: پوست در برنامه مراقبتی بیماران مبتلا به سکته مغزی
چنانچه فرد تحرک نداشته باشد به خصوص در افراد دیابتی، احتمال بروز زخم بستر مطرح میشود.
برای پیشگیری بهتر است هر ۲ ساعت یک بار وضعیت فرد را تغییر داد، ماساژ نواحی تحت فشار و استفاده از حلقه‌های هوایی و یا ایجاد حلقه هایی از پارچه و قرار دادن آن در ذیل ناحیه ای که دارای پوست قرمز و یا تحت فشار میباشد توصیه میشود.
همچنین شست و شوی مرتب پوست ضروری میباشد. در گونه بروز زخم، استفاده از پانسمان و یا مراجعه به دکتر جهت انجام کشت از ترشحات زخم و یا برداشتن پوست خشک و تیره رنگ ضروری میباشد. استفاده از آنتی بیوتیک در این مواقع لازم میباشد.
موضوع:چشم در برنامه مراقبتی بیماران مبتلا به سکته مغزی
اشیاء را در محد.وده میدان بینایی سالم فرد قرار بدهید، از سمتی که میدان بینایی سالم میباشد به وی نزدیک بشوید، به مریض توصیه نمایید از عینک استفاده بکند و سرخود را به جهتی که اختلال بینایی به وجود آمده بچرخاند. محل گذاشتن اشیاء را برای وی تشریح نمایید.
چنانچه فرد در پلک زدن دچار مشکل میباشد بهتر است از قطره‌های اشک مصنوعی استفاده شود.
موضوع: فیزیوتراپی اندامها
سكته مغزی میتواند باعث ضعف یا فلج نیمی از بدن و مشكلات تعادل شود. فیزیوتراپی كمك می‌كند كه تا حد ممكن كنترل ماهیچه‌ها و حركت فرد به حالت عادی بازگردد.
برای پیشگیری از تحلیل رفتن وضعیت عضلات، اندامها را حرکت داده و مفصل‌ها را باز و بسته نمایید تا از خشکی مفاصل پیشگیری شده و از لخته شدن خون در آنان جلوگیری شود.
درمان اندام‌های ضعیف یا فلج با حركات كوچك و ساده شروع میشود. با پیشرفت نفر و قوی‌تر شدن او حركات پیچیده‌تر، آزمایش می‌شوند و مریض تشویق میشود تا هر دو سمت بدنش را به كار بگیرد. این كار از استفاده بیش از اندازه از سمت سالم جلوگیری می‌كند.
درمان گرفتگی عضلات این بیماران توسط انجام حركات نرمشی و مصرف داروهای ضداسپاسم میباشد.استفاده از كیسه آب گرم و نرمش‌های سبك موجب كاهش درد می‌شوند.
اندام‌های ضعیف یا فلج را با قرار دادن در وضعیت متناسب یا با استفاده از آتل‌های مخصوص می‌توان در مقابل درد محفاظت كرد. درد شانه كه به علت تحمل وزن ناشی از دست فلج به وجود می‌آید را می‌توان با قرار دادن دست روی یك بالش یا بالا نگه داشتن آن كنترل كرد.
در گونه وجود ورم در دست‌ها و پاها می‌توان با یک بالش یا پتو آنان را بالاتر از سطح بدن قرار داد.
بسیاری از کسانی که دچار سکته مغزی شده اند بعد از چند ماه بتدریج بهبودی کامل یا نسبی پیدا می کنند. اگر در این دوران نقاهت بیماری، اندام را به حالا خود رها کنیم، بعد از بهبودی و بازگشت قدرت و توانایی عضلات، مفاصل در وضعیت نامناسبی خشک شده اند و کارا نخواهند بود.
پس یکی از اهداف درمان این بیماران حفظ وضعیت مناسب و قابلیت انعطاف در اندام‌های بیمار میباشد.
برای پیشگیری از خشکی و تغییر شکل مفاصل:
امکان دارد دکتر اندام‌های تغییر شکل داده مریض را درآتل یا اسپلینت‌های متناسب قرار دهد تا مفصل در حالت ناصحیح و کج نماند و اگر دچار محدودیت حرکتی و خشکی شد حداقل در حالت کج خشک نمی‌شود.
همچنین انجام حرکات پایان مفاصل اندام‌های فلج شده بوسیله فیزیوتراپ و نزدیکان مریض بطور مرتب و منظم و چند بار در روز. حرکت دادن مفاصل اندام فلج مریض به بوسیله فرد دیگر موجب میشود حرکات آنان محدود نشود. نرمی و قابلیت انعطاف مفاصل حفظ شده و مریض دچار خشکی مفصلی نشود.
یاری به راه اندازی مریض با یاری واکر و عصا بعد از بهبود نسبی وضعیت مغزی. هنگامی مریض مدتی راه نمیرود توانایی‌های راه رفتن خود را از دست میدهد. قدری عدم تعادل دارد و آسیب مغزی هم گرچه بهتر شده اما باقی ماندن آثار آن مانع راحت راه رفتن مریض میشود.
در این موارد فیزیوتراپ راه رفتن به یاری واکر را به مریض آموزش میدهد و به وی یاری میکند تا بتدریج مهارتهای راه رفتن خود را بدست آورد.
موضوع:خواب و استراحت در برنامه مراقبتی بیماران مبتلا به سکته مغزی
بی خوابی در این بیماران شایع است. وجود سر و صدا در محل خواب و یا روشن بودن چراغ میتواند این موضوع را تشدید بکند. فراهم نمودن شرایط متناسب در محیط هنگام خواب و استفاده از داروهای آهسته بخش در گونه تجویز دکتر میتواند به بهبود خواب آنان یاری بکند.
موضوع: دارودرمانی
استفاده از داروهای تجویز شده بوسیله دکتر در وقت مقرر طبق دستور با رعایت احتیاطات ضروری هنگام مصرف آنان اهمیت زیادی دارد. تداخل غذا و دارو هم یکی از مسائلی میباشد که امکان دارد برای این بیماران مطرح شود.
بنابراین برای بیمارانی که از داروهای ضدانعقاد (مانند هپارین و وارفارین) استفاده می کنند، میبایست مصرف منابع حاوی ویتامین K را که شامل سبزی‌های سبز ورق (مانند کاهو، اسفناج، کلم بروکلی و …) و ماهی‌ها میشود، محدود نمود تا مشکلی قبل نیاید.
موضوع: توجهات خاص در برنامه مراقبتی بیماران مبتلا به سکته مغزی
درصورتی که مریض بی قرار میباشد و یا حرکات غیرارادی دارد میبایست اطراف تخت و یا رخت خواب مریض نرده و یا بالش گذاشت و از قرار دادن وسایل گرمازا و یا برقی در نزدیکی آنان پرهیز نمود. هنگام حرکت دادن مریض مراقبت از راه هوایی برای پیشگیری از خفگی اهمیت دارد.
ارزیابی وضعیت هوشیاری در این بیماران از اهمیت زیادی برخوردار میباشد . بهتر است فشارخون این بیماران مرتباً کنترل شود. درصورت بروز علائم سکته مغزی در فرد، رساندن سریع بیمار به یک مرکز درمانی از اهمیت به سزایی برخوردار میباشد زیرا هر دقیقه که از سکته مغزی می گذرد آسیب وارده به فرد عمیق تر میشود.
بازتوانی پس از سكته مغزی
بازتوانی پس از سكته مغزی را جدی بگیرید. بهترین راه برای بهتر شدن پس از سكته مغزی آغاز بازتوانی میباشد. در بازتوانی سكته مغزی به شما آموزش داده میشود تا حد ممكن كارهایتان را خودتان انجام دهید و مستقل باشید و این كه با تغییرات به وجود آمده در مغز و بدن خود به دنبال سكته كنار بیایید.
همچنین می‌آموزید كه خود را با زندگی در خانه، خانواده و جامعه مطابقت دهید.
نكته كلیدی بازتوانی، اقداماتی میباشد كه از بروز مجدد سكته مغزی جلوگیری كند. برای آن كه سالم بمانید باید دارو مصرف كنید و در زندگی خود تغییراتی دهید.
از تیمی كه مسوول بازتوانی شما هستند می‌توانید اطلاعات ضروری را در مورد نرمش‌ها، رژیم غذایی و سایر موارد كسب كنید.
شما بیشترین شانس را برای بازیابی توانایی‌های خود در یك ماه ابتدا پس از سكته دارید. بنابراین مهم میباشد كه بازتوانی را زود آغاز كنید و آن را به طور منظم دنبال كنید.
برای بیشتر مردم بازتوانی یك فرآیند مادام‌العمر میباشد. در این میان حمایت خانواده و دوستان بسیار مهم میباشد.
ممكن میباشد بیشتر توانایی‌های خود را در چند هفته یا چند ماه ابتدا بازیابید ولی می‌توانید پس از گذشت چند سال باز هم بهبودی بیشتری كسب كنید. فقط ممكن میباشد این اتفاق به آرامی رخ دهد و نیاز به وقت زیاد و سعی مداوم داشته باشد. بنابراین ناامید نشوید و به سعی خود ادامه دهید.
احساس ناراحتی و ناامیدی پس از سكته مغزی
احساس ناراحتی و ناامیدی پس از سكته مغزی شایع میباشد، هر چند مقابله با احساسات، سخت به پیشنهاد میرسد. با تیم توانبخشی خود در مورد احساساتتان صحبت كنید و اگر نیاز دارید برای افسردگی خود درمان ضروری را دریافت كنید.
سعی كنید با كسانی كه قبلا دچار سكته مغزی شدهاند صحبت كنید و از طرز برخورد آنان با مشكلات، تجربه كسب كنید.
باید بدانید كه سكته مغزی شما روی اطرافیانتان هم اثر میگذارد. آنان هم به اندازه شما نگران هستند. بنابراین به آنان اجازه دهید تا به شما كمك و در برنامه بازتوانی شما شركت كنند.
كمك به درمان با اشتغال متناسب، هدف از درمان شغلی یافتن راه‌حل عملی برای افزایش دامنه فعالیتهای روزانه فرد میباشد. اختلال حركت موجب سخت شدن اعمال روزانه فرد همچون شستشو، لباس پوشیدن، غذا خوردن و بالا رفتن از پله‌ها میشود.
در درمان شغلی از تكنیك‌های مختلف استفاده میشود و به فرد آموزش داده میشود تا بتواند با یك دست غذا بخورد یا لباس بپوشد.
همچنین به فرد توصیه میشود كه از یادداشت برای یادآوری كارهای روزانه استفاده كند. مهارتهای افزایش قوای ذهنی نیز به فرد آموزش داده میشود.
فراموش نكنید كه برای لباس پوشیدن بهتر است لباسهای تنگ و آنهایی كه باید از سرپوشیده شوند مورد استفاده قرار نگیرند و از لباس‌هایی كه از جلو بسته می‌شوند، استفاده شود.
مواردی برای لباس و کفش
در انتخاب كفش نیز باید دقت كرد و از كفش‌هایی كه كفشان به زمین گیر می‌كند نباید استفاده كنید زیرا موجب زمین خوردن میشود. دقت كنید كه برای لباس پوشیدن بهتر است مقابل آینه باشید و وقت كافی داشته باشید و سعی كنید تا حد ممكن خودتان لباس‌هایتان را بپوشید و كمتر از كمك دیگران استفاده كنید.
گفتار معمولا آهسته‌تر از سایر مشكلات پیشرفت می‌كند ولی برای مدت بیشتری به پیشرفت خود ادامه میدهد. آفازی به مشكلات
استفاده و درك زبان گفتاری و نوشتاری گفته میشود. كسی كه آفازی دارد می‌داند كه می‌خواهد چه بگوید ولی نمی‌تواند لغات متناسب برای بیان آن را پیدا كند. برای این افراد دشوار میباشد كه صحبت‌های دیگران را متوجه شوند حتی اگر شنوایی و تجزیه و تحلیل
افكار آنان سالم باشد.درمان به آنان كمك می‌كند كه لغات را بشناسند یا راههای دیگری برای برقراری ارتباط پیدا كنند مثلا از اشاره، لغات به همراه تصاویر، علایم و یا كامپیوتر استفاده كنند.
گاهی اوقات سكته موجب آسیب ماهیچه‌های گونه میشود و نفر را برای صحبت كردن با مشكل مواجه می‌كند.اگر سكته ماهیچه‌های صوتی را درگیر كند صدای فرد تغییر می‌كند و تعدیل آن برای نفر دشوار میشود.به خاطر داشته باشید كه بیشتر موارد آفازی ظرف ۱۰ هفته بهتر میشود و این بهبودی تا ۱۸ ماه ادامه پیدا می‌كند ولی پیشرفت زبان به همین مدت وقت محدود نمی‌باشد.
